Garnalenvloot moet binnen 9 maanden aan stikstofnorm voldoen, 'te snel'

Nederlandse garnalenvissers moeten per 1 oktober volgend jaar voldoen aan de normen voor stikstofuitstoot. Dat betekent dat veel vissers hun kotters moeten verduurzamen met katalysatoren en nieuwe motoren. Dat vereist een grote investering. Maar als ze geen maatregelen nemen, rest hen niets anders dan te stoppen.

Op een bijeenkomst in Lauwersoog kregen garnalenvissers vandaag toegelicht dat het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de helft van de kosten vergoedt voor verduurzaming van de schepen. Meer kan minister Adema niet voor ze doen, zei hij. "Het is nu alles op alles voor de garnalenkotters om te zorgen dat ze die katalysator bestellen en dat die wordt ingebouwd, want dan kunnen ze verder", aldus de minister.

'Negen maanden is te kort'

Maar zo makkelijk is dat niet, zegt garnalenvisser Johan Seepma. De investering die hij in zijn schip moet doen komt neer op zo'n 70.000 tot 100.000 euro. En binnen negen maanden moet het voor elkaar zijn. "Er is bijna geen personeel te krijgen, het materiaal moet maar voor handen zijn. Als er nu 220 schepen komen die zeggen: ik wil een katalysator?"

Dat gevoel wordt gedeeld door Durk van Tuinen van de Nederlandse Vissersbond. "We hadden om twee jaar gevraagd. Negen maanden om de hele vloot aan te passen zal zeker te kort zijn. Er ontstaat nu een lastige situatie, het zal dringen worden bij leveranciers."

Seepma vist al 35 jaar op de Waddenzee. Hij heeft daar gezelschap van veerboten, plezierjachten en grote containerschepen. Die schepen hoeven, in tegenstelling tot de garnalenkotters, straks geen stikstofvergunning te hebben. Dat steekt de vissers.

"Je ziet die containerschepen van 400 meter, het gaat af en aan, honderden per dag varen er langs. Duizend keer zoveel stikstof als wij. Het voelt gewoon onnozel."

"Het is heel raar", beaamt Wim de Vries, hoogleraar milieusysteemanalyse aan de Wageningen Universiteit en gespecialiseerd in stikstof. "Als je als land gaat normeren op de scheepvaart, dan moet je zeggen: gelijke monniken, gelijke kappen."

Voor containerschepen is het verplichten van een stikstofvergunning wel een stuk lastiger dan voor de Nederlandse vloot van garnalenvissers. "Dat kan Nederland niet zomaar afdwingen voor een schip dat uit Cuba komt. Daar moet je op wereldschaal afspraken over maken. Maar je kunt als land wel stellen: wij produceren op deze duurzame manier, wij verwachten dat ook voor de handel die binnenkomt."

Geen historische rechten

De garnalenvissers hebben bovendien de pech dat ze geen 'historische rechten' hebben voor de plek waar ze vissen. Boeren en industrie langs de kust hebben dat wel. Als zij daar altijd al stikstof uitstootten, mogen ze dat blijven doen.

"Wij worden in de regelgeving niet gezien als 'bestaand gebruik' omdat wij als vissers een aflopende vergunning hebben. Wij zijn per 1 januari op papier steeds weer 'nieuw'", zegt Van Tuinen. "Dat voelt heel wrang, want wij zijn al decennialang actief met deze schepen in de kustzone."

Kortom: garnalenvissers zoals Seepma hebben weinig keuze. Of straks voldoen aan de stikstofnormering, of stoppen met het garnalenvissen. Seepma heeft besloten de verduurzamingsslag te maken op zijn kotter. Maar het lijkt wel zeker dat hij volgend jaar een hoop collega-vissers kwijtraakt.