Tsjetsjenen vs. Tsjetsjenen in Oekraïne: 'We moeten de Russen stoppen'
"Opdrukken zei ik toch, sneller!" Tien jonge mannen gehoorzamen het bevel van hun commandant, die vlak naast hun hoofden kogels afvuurt. Daar kunnen ze maar beter alvast aan gewend zijn straks, als ze naar het front gestuurd worden in de Donbas, het oosten van Oekraïne. Naar schatting enkele honderden Tsjetsjenen vechten daar mee aan Oekraïense kant tegen de Russen, in wie ze een gemeenschappelijke vijand hebben.
We zijn bij een voor de media georganiseerde training van Tsjetsjeense rekruten, in het met sneeuw bedekte heuvellandschap even buiten de Oekraïense hoofdstad Kiev. Een van de mannen die al sinds 2014 in Oekraïne tegen de Russen vecht is Maga, de strijdnaam van de 29-jarige Mohammed. "Wij kennen de pijn van de Oekraïners. De Russen willen hen vernietigen, net zoals ze dat met mijn volk willen doen. Dat verenigt ons, en daarom moeten we de Russen stoppen."
Maga draagt een indrukwekkend wapenarsenaal met zich mee aan zijn legeruniform. Aan moderne westerse wapens en munitie geen gebrek, verzekert hij. En hij gebruikt ze maar al te graag in de strijd. "Waar de Russen komen zie je verwoesting, dood, bloedvergieten. Dat verandert niet. Daar waar Rusland komt, zie je overal hetzelfde."
Platgebombardeerd
Hij verwijst naar de twee Tsjetsjeense oorlogen voor onafhankelijkheid van Rusland. De eerste oorlog tegen de opstandige Tsjetsjenen duurde van 1994 tot 1996, de tweede van 1999 tot 2000. De Russen bombardeerden de Tsjetsjenen tot er niets meer over was - een tactiek die de Oekraïners in deze oorlog maar al te goed kennen.
In 2007 installeerde Vladimir Poetin Ramzan Kadyrov als leider van Tsjetsjenië. Die heerst met ijzeren vuist over de islamitische deelrepubliek. Mensenrechtenorganisaties zeggen dat hij rechtstreeks verantwoordelijk is voor moorden, martelingen en verdwijningen. Sinds Kadyrov de scepter zwaait is het er "rustig".
Ook Kadyrov heeft Tsjetsjenen vechten in Oekraïne, maar dan aan Russische zijde. Hij laat met enige regelmaat weten dat de Russen de Oekraïners niet hard genoeg aanpakken. Zijn "kadyrovtsy" zijn berucht om de gruwelen die ze aanrichten. Ze worden in verband gebracht met de moorden op burgers in plaatsen als Borodjanka en Boetsja ten noorden van Kiev, die de Russen daar aan het begin van de oorlog bezetten. Nu vechten ze onder meer in Bachmoet in de Donbas, door president Zelensky omschreven als "de hel op aarde".
"Ja, we staan tegenover elkaar", zegt Maga. "Maar voor mij zijn dit geen Tsjetsjenen. Het zijn verraders die voor Rusland vechten. Ze moeten gestopt worden tegen elke prijs." Zelf was Maga nog te jong om te vechten in de vorige twee Tsjetsjeense oorlogen. Maar de plaatsvervangend commandant van zijn bataljon, Muslim Madiejev, vecht inmiddels zijn derde oorlog tegen de Russen.
"Maar wij stonden er helemaal alleen voor toen", zegt de 60-jarige Madiejev. "Ook wij hebben gesmeekt om hulp, maar niemand stak een vinger uit. Godzijdank staat de hele wereld Oekraïne nu bij. Wij hadden zelfs geen artillerie. Nu zijn hier Himars, lange afstandsraketsystemen. Ik zeg u, als wij die toen gehad hadden, dan hadden we hier nu niet hoeven vechten. Dan hadden we het Russische monster in onze bergen al gestopt."
Hij droomt nog altijd van een Tsjetsjenië dat onafhankelijk is van Rusland: Itsjkerië, zoals de mannen hier hun land noemen. "Als ik al deze nieuwe rekruten zie die willen vechten, natuurlijk heb ik dan hoop dat dat gaat lukken. Daarvoor zijn we bereid grote offers te brengen." Ook Maga wil bijdragen aan die droom van zijn ouders. "We doen wat we kunnen, zodat dit Ruslands laatste oorlog zal zijn."
