De Republikeinse Partij gaat onderzoek doen naar hun tegenvallende uitslagen bij de tussentijdse verkiezingen van november. Dankzij een kwakkelende economie, de inflatie, en een onpopulaire president zouden de Republikeinen groots winnen. Maar hoewel de partij een meerderheid kreeg in het Huis van Afgevaardigden bleef de verwachte 'rode golf' uit.
De uitslag legt een breuk bloot tussen hardcore Trump-aanhangers en meer traditionele Republikeinen. Vooral in swingstates, waar iedere stem de doorslag kan geven bij de presidentsverkiezingen van 2024, worden de messen al geslepen.
Als Trump niet de Republikeinse presidentskandidaat wordt, zal hij de partij afbranden.
Michigan is een van die staten. Dit jaar verloren de Republikeinen daar op alle fronten. Beide Kamers van het staatsbestuur werden voor het eerst in veertig jaar gewonnen door de Democraten. Pijnlijk voor de Republikeinen, maar zeker voor oud-president Donald Trump die meerdere kandidaten steunde. Het is nu de vraag of Trump een oorzaak is van het verlies.
Verdeeldheid
Als nieuwkomer in 2016 wist Trump Michigan te winnen met een krappe meerderheid. Aan de vooravond van de verkiezingen hield hij een campagnebijeenkomst in Grand Rapids, de meubelhoofdstad in Michigan. Rob Verheulen, voorzitter van de Republikeinse Partij in die regio, stond toen nog achter hem op het podium: "Veel mensen hier hadden het gevoel dat de politiek op ons neerkeek. Trump wist ons te verbinden en die stem van het volk te vertolken."
De namen van veel kandidaten in deze regio duiden op Nederlandse voorouders. Bij de midterms boekten weinigen van hen succes. Verheulen: "Een van de redenen is dat er een wetsvoorstel voor het recht op abortus op het stembiljet stond. Dat heeft voor een hogere opkomst bij de Democraten gezorgd. Een andere reden is dat er veel verdeeldheid was binnen de partij tussen de Trump-getrouwen en de traditionele conservatieven."
Die verdeeldheid werd zichtbaar toen traditionele conservatieve donoren geen geld gaven aan kandidaten die door Trump werden gesteund en die nog steeds claimen dat de verkiezingen van 2020 gestolen zijn. Daardoor hadden die kandidaten te weinig geld om fatsoenlijk campagne te voeren.
Krankzinnig
Veel Trumpistische Republikeinen wonnen de interne voorverkiezingen van traditionele Republikeinen, maar verloren bij de algemene verkiezingen van de Democratische tegenstanders. De tegenvallende uitslagen weerhielden Donald Trump er niet van om zich nog geen week na de midterms weer kandidaat te stellen voor de presidentverkiezingen van 2024.
Vooraanstaande partijleden in Michigan spreken zich nu uit, want zij vrezen de volgende verkiezingen weer te verliezen met de oud-president in de hoofdrol. In een uitgelekte memo geeft partijcoryfee Paul Cordes zijn eigen partij de schuld van de verloren verkiezingen. De partij heeft zich volgens hem te veel gefocust op niche-onderwerpen. "Er waren meer campagnespotjes over transgenders dan over inflatie, waar gematigde kiezers op aan hadden moeten slaan", schreef Cordes.
De rol van Trump zou de partij weleens kunnen opbreken, denkt Jeff Timmer, oud-voorzitter van de Republikeinse Partij in Michigan. Hij scheidde zich af van de partij toen Trump erbijkwam. "De partij blijft extreem beleid steunen, zoals het standpunt tegen abortus. Ze blijven hetzelfde doen in de hoop vanzelf andere resultaten te krijgen. Dat is volgens mij de definitie van krankzinnigheid."
Ware aard
Trump heeft volgens Timmer de ware aard van de partij blootgelegd. "Het is een 'wij-tegen-zij', xenofobische, racistische, door mannen gedomineerde, fundamenteel christelijke partij geworden. In plaats van de seculiere Amerikaanse politiek die we altijd hebben gehad."
Waar Trump eerst de hardwerkende Amerikanen wist te verbinden, is dat nu niet meer het geval, zegt Timmer. "De Republikeinse Partij denkt nog steeds dat ze met hun ideeën de stille meerderheid vertegenwoordigen, ondanks het bewijs dat dat niet meer zo is. De Republikeinen hebben met Trump aan het roer al drie keer achter elkaar de verkiezingen verloren."
Toch verdwijnt Trump niet zomaar van het toneel, denkt Timmer, die nu vooraanstaand lid is van de anti-Trump-beweging The Lincoln Project. "Ik denk dat er niemand sterker is dan Trump, maar mocht hij niet de presidentskandidaat worden dan zal hij zijn eigen partij afbranden. Dat zit in zijn karakter."
Mocht Trump vervolgens besluiten zich alsnog - partijloos - te kandideren, kan dat de ondergang van de Republikeinse Partij betekenen, vreest Verheulen. Want tientallen miljoenen Amerikanen rekenen zich tot de harde Trump-kern. "Als Trump vertrekt en zijn kiezers meeneemt, is dat niet gezond voor de partij."
Timmer ziet dat scenario juist als een kans. "De Republikeinse Partij moet met de grond gelijk gemaakt worden. Alleen dan kan er iets nieuws uit de as herrijzen. We moeten een gematigder alternatief creëren."
