Paradepaarden uit Trumps radicale stal deden het slecht in races, wat nu?

• Dick Jansen

  redacteur Buitenland

Gaat oud-president Trump de aankondiging van zijn kandidatuur voor de presidentsverkiezingen in 2024 uitstellen? Niemand die het zeker weet, maar duidelijk is wel dat de uitslag van de tussentijdse verkiezingen de eerdere uitspraak van Trump dat hij volgende week een "zeer belangrijke aankondiging" gaat doen, op losse schroeven heeft gezet.

Trump zou zelf ook zijn adviseurs hebben geraadpleegd, ook al zegt hij in het openbaar dat er niets aan de hand is en de verkiezingen een succes zijn.

Amerikaanse media melden dat er in de kring rond de oud-president druk wordt uitgeoefend om in ieder geval te wachten tot de speciale verkiezing in Georgia van 6 december. Dan wordt waarschijnlijk bepaald welke partij de macht in de Senaat krijgt.

Geen rode golf

Reden voor de nieuwe twijfels is de tegenvallende uitslag die de Republikeinen boekten in de verkiezingen. Hoewel het Huis van Afgevaardigden naar verwachting weer een Republikeinse meerderheid krijgt, bleef de alom verwachte 'rode golf' uit. De machtsovername van de Republikeinen in het Huis steekt schril af tegen eerdere afstraffingen van Democratische presidenten als Obama in 2010 en Clinton in 1994.

En zo wordt president Biden ondanks het verwachte verlies van het Huis en de voortgaande onduidelijkheid over het Democratische behoud van de Senaat, toch gezien als winnaar.

Paradepaarden

Maar dat niet alleen, veel paradepaarden uit de radicale stal van Trump bleken het slecht te doen in hun races. Met hun herhaalde boodschap dat oud-president Trump in werkelijkheid de verkiezingen van 2020 helemaal niet verloor en de Democraten verkiezingsfraude pleegden, faalden ze niet alleen in de verkiezingen voor het Congres. Ook mislukten pogingen om belangrijke gouverneursposten en andere invloedrijke posities te behalen, zoals die van de ambtenaar die in staten verantwoordelijk is voor het organiseren van verkiezingen.

Zo sneefden de persoonlijk door Trump gesteunde Senaatskandidaten als televisiedokter Mehmet Oz in Pennsylvania en Don Bolduc in New Hampshire; is Trumps lievelings-politica voor het gouverneurschap van Arizona, voormalig Fox tv-anchor Kari Lake, nog steeds onzeker over een zege en werd uitgerekend Brad Raffensperger, de Republikeinse secretary of state van Georgia herkozen.

Raffensperger boog niet toen Trump in januari 2021 vroeg om 11.780 extra stemmen, om zo alsnog de einduitslag in die staat naar zijn hand te zetten.

En daarmee wordt er nu openlijk getwijfeld of Trump de Republikeinse partij nog wel moet aanvoeren. De twijfel wordt nog eens vergroot door het succes van de Republikeinse gouverneur van Florida, Ron DeSantis. Diens klinkende overwinning in Florida en met name de Republikeinse overname van het ooit Democratische bolwerk van het Miami-Dade kiesdistrict, geeft de partij een nieuw perspectief.

Een radicaal-conservatieve agenda, bestaande uit boekverbanningen, tegen 'wokisme' en voor strenge anti-migratiemaatregelen bleek ook succesvol in handen van een andere politicus dan Trump zelf. De Trump-boodschap zonder Trump doet het kennelijk beter.

Steun door dik en dun

Toch is het zeker niet zo dat Trump ondanks alle twijfel over zijn leidende rol in de partij al moet worden afgeschreven. Er is eerder gedacht, en door vele tegenstanders gehoopt, dat hij zijn ondergang tegemoet ging. Na het bekend worden van de grab 'm by the pussy-video, zijn verlies in 2020 en na de bestorming van het Capitool, dacht menigeen onterecht dat Trump zijn Waterloo had gevonden.

Daar komt bij dat Trump nog steeds ongekend populair is onder Republikeinse kiezers. Een meerderheid is van mening dat hij ten onrechte niet in het Witte Huis zit en blijft hem steunen door dik en dun. Maar in de achterkamers van de Republikeinse partij wordt gewikt en gewogen of dat sentiment van voorbijgaande aard is gebleken, nu het Amerikaanse electoraat met deze uitslag een ferme waarschuwing heeft gegeven aan de partij.