Er hingen maandag de hele dag kamikazedrones boven de Oekraïense hoofdstad Kiev, met vier doden tot gevolg. Ook vanochtend worden er weer luchtaanvallen op Oekraïense steden gemeld. Hoewel Iran ontkent partij te kiezen in de Oekraïne-oorlog, of wapens naar Rusland te hebben geëxporteerd, is duidelijk dat de neergekomen drones uit Iran afkomstig zijn. Volgens de Washington Post gaat het land ook zware raketsystemen aan Rusland leveren.
"Dat zou voor Oekraïne wel echt een probleem betekenen", zegt Bob Deen, Oost-Europadeskundige aan het Clingendael Instituut. "Iran heeft een eigen raketprogramma, ontwikkelt zelf raketten. Als ze die gaan exporteren kunnen ze het tekort aan middellange- en langeafstandsraketten dat Rusland heeft aanvullen. Dan kan Rusland langer doorgaan met het steeds maar raken van Oekraïne."
Het hele land beveiligen tegen raketten en drones wordt moeilijk voor Oekraïne, denkt Deen. "Daar is het land gewoon te groot voor. Ze zullen zich bij hun verdediging vooral richten op de energie- en kerncentrales en regeringsgebouwen in de hoofdstad. Maar Oekraïners zullen moeten leren leven met het voortdurende risico."
De drones vliegen laag en in kleine zwermen, waardoor het moeilijk is om ze allemaal uit de lucht te schieten. Ze kunnen worden volgeladen met tientallen kilo's explosieven en vliegen op basis van GPS op hun doel af. Het afvuren gebeurt vanaf een vrachtwagen.
De drones maken een kenmerkend geluid als ze zich op hun doel storten:
In juli meldden de Amerikanen voor het eerst dat Iran de Sahed-136-drones ging leveren. Volgens Oekraïne leverde Iran inmiddels 2400 van deze drones aan Rusland. Toch kun je niet zeggen dat Rusland en Iran twee handen op een buik zijn, zegt Erwin van Veen, Midden-Oostenexpert aan het Clingendael-Instituut. "Ik zou het meer beschrijven als een latrelatie. Echt strategische partners kun je ze niet noemen, maar ze zijn goede vrienden waar het uitkomt."
Het land ontwikkelde en produceert de drones ondanks zware internationale sancties. "Dat is best een aardige prestatie", zegt Van Veen. "Sinds de Irak-Iranoorlog, waar Iran de raketten van Sadam Hoessein op de grote steden afgevuurd kreeg, hebben ze veel geïnvesteerd in hun militair-industriële complex. En ze hebben ook een paar keer Amerikaanse technologie kunnen verschalken door bijvoorbeeld hier en daar een ontwerp te stelen."
Sancties en bescherming
De Verenigde Staten stelden vanwege de droneleveranties al extra sancties in tegen Iran. En de Europese Unie sprak gisteren ook over nieuwe sancties. Iran zal er niet van schrikken, vermoedt Van Veen. "Ik kan met uitzondering van Noord-Korea geen land verzinnen wat al zo gebukt gaat onder sancties. Een sanctie meer of minder, daar liggen ze niet wakker van. Bovendien zijn alle sanctie-ontwijkende routes die ze hebben kunnen bedenken allang van kracht, dus ze zullen ongetwijfeld weer een manier vinden om daar redelijk onderuit te komen."
Oekraïne hoopt ondertussen op meer wapens vanuit het Westen, om zich beter te beschermen tegen de Russische raketten en drones. President Zelensky vraagt al sinds het begin van de oorlog om militaire steun uit Israël. Dat land beschikt over het zeer effectieve Iron Dome-raketschild, wat Oekraïne graag zou willen. Na de berichtgeving over de Iraanse raketleveranties ging de Israëlische minister van Diasporazaken overstag.
