Industriële bedrijven zien uitkoop of verplaatsing om stikstof niet zitten
"Piekbelasters kunnen zowel agrarische bedrijven als industrie zijn", schreef stikstofbemiddelaar Johan Remkes in zijn rapport. Dat betekent dat niet alleen boeren, maar ook een aantal industriële bedrijven hun stikstofuitstoot naar nul moeten brengen. Maar vrijwillig uitkopen of verplaatsen lijkt niet haalbaar. Voor de industrie is alleen innoveren een reële optie.
Het kabinet maakte vrijdag bekend het advies van Remkes over te nemen, maar de ministers betwijfelen of het lukt om binnen een jaar 500 tot 600 piekbelasters uit te kopen.
Er is (nog) geen officiële, openbare lijst met piekbelasters. Er zijn wel twee lijsten van het RIVM met de top 100 van ammoniakuitstoters en stikstofoxidenuitstoters in Nederland. Die werden eerder dit jaar gepubliceerd.
Op de stikstofoxidenlijst staan uitsluitend industriële bedrijven, zoals Tata Steel. Op de ammoniaklijst staan voornamelijk veehouderijen, maar ook tien industriële bedrijven. Zes daarvan voeren de lijst aan. Omdat deze bedrijven net als veehouderijen veel ammoniak uitstoten, vroeg de NOS hen naar hun rol bij het oplossen van de stikstofcrisis.
Nummer één op de lijst is isolatiebedrijf Rockwool in Roermond. Op de vraag of uitkoop of verplaatsing een optie is, antwoordt een woordvoerder: "In het algemeen zijn wij voor het terugbrengen van uitstoot via technologische innovaties." Het bedrijf wil wel verduurzamen, maar draagt naar eigen zeggen weinig bij aan de totale stikstofuitstoot in Nederland: 0,1 procent.
Het totale aandeel van de industriële sector in de stikstofneerslag op gevoelige natuurgebieden is zo'n 2 procent. Voor de landbouw is dit 40 procent.
Miljarden voor één bedrijf
Kunstmestbedrijf Yara, nummer twee in de top 100, zou weleens een piekbelaster kunnen zijn, denkt directielid Gijsbrecht Gunter. "Daarom werken wij ook aan verduurzaming, maar uitkoop of verplaatsing is geen optie. Alleen onze vervangingswaarde ligt al rond de 4 miljard euro. Dit staat natuurlijk nog los van de economische waarde van de 140 hectare grote site met twaalf fabrieken en tal van andere installaties."
Het kabinet heeft 13 miljard euro gereserveerd voor uitkoop van bedrijven om de stikstofdoelen te halen.
Chemiereus Chemelot in Geleen, nummer drie op de lijst, gelooft niet dat het bedrijf op de piekbelasterslijst kan staan. Een woordvoerder zegt dat neerslag op de nabijgelegen natuurgebieden is gemeten en dat die minimaal is. Maar als dat wel zo zou zijn? "Wij hebben een terrein van 800 hectare waar 60 fabrieken op staan van 17 productiebedrijven. Sowieso is er dus van uitkoop of verplaatsing helemaal geen sprake."
Een andere grote uitstoter is een productielocatie van FrieslandCampina in Veghel, op nummer 56 in de top 100. Ook daar is sluiting volgens een woordvoerder geen optie, omdat ze op die locatie melk van leden-melkveehouders verwerken. "Verplaatsing is bovendien zeer ingewikkeld en derhalve ook geen optie."
Net als de andere bedrijven wijst FrieslandCampina erop dat het een vergunning heeft voor ammoniakuitstoot en dat het werkt aan een duurzame oplossing om die te verlagen.
Je zou moeten kijken naar bedrijven die een groot effect hebben op álle natuurgebieden. Dan zou ook Tata Steel piekbelaster zijn.
Ook deskundigen denken niet dat het een realistisch scenario is om deze bedrijven net als boeren vrijwillig uit te kopen. "Ik denk niet dat er veel industriebedrijven op die lijst staan, want ammoniak uit de industrie gaat veel hoger de lucht in en slaat dus niet direct neer op natuurgebieden", zegt milieuwetenschapper Raoul Beunen. "Maar als ze er wel op staan, moeten we vooral denken aan schonere technieken."
Jan-Willem Erisman, hoogleraar milieu en duurzaamheid, schat in dat deze bedrijven helemaal niet op die lijst staan. "Nu wordt er gekeken naar wat er dicht bij een natuurgebied ligt en een grote depositiebijdrage heeft. In deze definitie zou ook een weg midden op de Veluwe piekbelaster kunnen zijn."
Hij pleit daarom voor een andere definitie. "Je zou moeten kijken naar de bedrijven die een groot effect hebben op álle natuurgebieden. Dan zou bijvoorbeeld ook Tata Steel piekbelaster zijn." Maar ook dan is uitkoop en verplaatsing niet mogelijk vanwege de kosten.
De stikstofuitstoot naar nul brengen kan niet en innovatie lijkt hem de beste optie. "Je kunt bijvoorbeeld in een uitlaatpijp een katalysator plaatsen die tot 90 procent stikstof reduceert. We weten dat die technieken er zijn en echt werken."
