Jaar na de vulkaanuitbarsting op La Palma woont Angela langs de kant van de weg

• Rop Zoutberg

  correspondent Spanje

De lava ligt tot op sommige plekken dertig meter dik, en daaronder is het gloeiend heet. Een jaar na de uitbarsting van de vulkaan op La Palma, wachten honderden inwoners van het Canarische eiland nog op hulp.

Er was destijds geen houden aan: toen de eruptie al twee maanden aan de gang was, verdween ook de boerderij van de van oorsprong Duitse Angela Merici. Daarna spuwde de vulkaan op La Palma nog een maand lava en as. Merici bleef in shock achter.

"Tien jaar lang werkte ik aan mijn ecologische boerderij met subtropische bomen. Ik had amper geld, maar het lukte om zonder subsidie het bedrijf op te bouwen. Drie jaar geleden begonnen we met planten. Toen alles klaar was, barstte de vulkaan uit", herinnert Merici zich.

Ze wist meteen dat het de laatste dag van haar boerderij was. "Het enige dat ik kon redden waren mijn twee katjes en een bestelbusje. We zijn naar een camping een stuk verderop gereden. Daar bracht ik dagen in shock door. Er was een douche, een plek voor de katten. Maar verder kwam niemand me helpen."

Metersdikke laag

Een jaar na de uitbarsting van de vulkaan is ze een van de naar schatting duizend eilandbewoners die nog altijd wachten op hulp. In veel gevallen ontbreekt het aan de papieren om aan te tonen dat hun huis onder de metersdikke laag verdween. Ook lopen slachtoffers vast in de stroperige bureaucratie.

Ook Merici heeft dat probleem. Het enige dat ze nog heeft is haar bestelbusje, twee katten, en wat spullen die ze in een kwartier in haar huis mocht ophalen.

De uitbarsting duurde 85 dagen. Ruim 1200 hectare verdween onder de lava, op een eiland dat half zo groot is als de provincie Utrecht. In het gebied werden 7000 mensen geëvacueerd, van wie honderden nog niet kunnen terugkeren vanwege hoge concentraties kooldioxide. Neem de kustplaats Puerto de Naos, dat veranderde in een spookstadje.

Er waren een hoop mooie woorden van het eilandbestuur toen de ramp gebeurde. "Maar dat ontaardde in vriendjespolitiek, zegt bananenboer Juan Carlos Rodriguez via Zoom. "Sommigen werden geholpen, anderen niet. We zijn wanhopig. Ook wij moeten overleven."

Rodriguez verloor zijn bananenplantage, al bleef zijn huis wonderwel gespaard. Er kwam een beetje geld van de verzekering. Hij redt het voorlopig door bij bevriende boeren op het land te werken. Vanavond is een demonstratie van getroffen eilanders, die bij het eilandbestuur eisen dat hun zaken eindelijk worden afgehandeld.

Afkoelen gaat langzaam

"Eigenlijk is de enige oplossing dat de bewoners van het bedolven land onteigend worden. Ze moeten daarna een geldbedrag krijgen dat overeenkomt met de waarde van hun bezit vóór de vulkaan ontplofte", bromt fotograaf Alfonso Escalero, die ook op de Canarische Eilanden woont. "Doen we dat niet, dan komen we er nooit uit. Dan maken we elkaar nog eens af."

Escalero maakte vorig jaar duizenden foto's van de ramp met een ploeg natuurfotografen. Beroemd werd zijn beeld van een huisje dat de lavastroom trotseerde. Later verdween het alsnog in de brandende aarde.

Hij bracht een boek uit met foto's van de ramp en verhalen van de eilanders. De opbrengst gaan naar de getroffen inwoners.

Intussen gaat het afkoelen van het vloeibare gesteente tergend langzaam. Onder de afgekoelde lavakorst is de temperatuur algauw honderd tot tweehonderd graden. Daaronder is het nog heter. Het getroffen gebied is de komende jaren onbruikbaar voor bewoners, toerisme, of lokale boeren.

"Mensen moeten niet alleen dat geld krijgen voor hun verdwenen bezit. De overheid moet elders op het eiland plaatsen aanwijzen waar ze hun leven weer kunnen opbouwen", zegt Escalero.

De van oorsprong Duitse Angela Merici wil niet weg van La Palma. Ze zoekt net als meer eilandbewoners naar bewijzen dat haar boerderij onder de lava ligt. Van terugkeren naar haar geboorteland wil ze niets weten. "In Duitsland heb ik niemand meer." Ze ziet geen andere optie dan blijven aandringen bij de autoriteiten op haar eigendomsrecht van een klein stukje eiland.

Maar makkelijk is dat niet. Merici vreest nu al dat ze straks een tweede Kerst in haar bestelbusje zit. Ergens langs de kant van de weg op La Palma.

Eind vorig jaar zagen we zelf hoe het rampgebied er toen uitzag. Check de video van toen: