Rusland worstelt in Oekraïne, nemen daardoor conflicten in buurlanden toe?
Nu Rusland steeds meer wordt teruggedrongen in Oekraïne, en de structurele zwaktes van het Russische leger aan het licht komen, gaat het rommelen in andere voormalige delen van de Sovjet-Unie.
Armenië en Azerbeidzjan zijn al sinds de zomer weer in conflict over de enclave Nagorno-Karabach, en die strijd escaleerde afgelopen week: Azerbeidzjan bestookte ook Armenië zelf, waarbij aan beide zijden tientallen mensen om het leven kwamen.
Ook een grensconflict tussen Tadzjikistan en Kirgizië is opgelaaid, en ook daar met doden tot gevolg. Leiden de problemen van het Russische leger in Oekraïne er nu toe dat buurlanden hun kans zien om oude rekeningen te vereffenen?
"Dat gaat wat ver, zoiets kun je niet zeggen als je niet zelf daar bent om er onderzoek naar te doen", reageert Artemy Kalinovsky, universitair docent Oost-Europese Studies en kenner van Centraal-Azië en de voormalige Sovjet-Unie. "Maar het begint wel te lijken op een patroon. Het is als met klimaatverandering: het is moeilijk om één beslissend moment aan te wijzen, maar het gaat wel een bepaalde kant op."
Niet meer in de kiem gesmoord
Tot een paar jaar geleden was Rusland er niet happig op om zich te mengen in conflicten in de buurlanden, vertelt Kalinovsky, maar het land begon juist zijn rol als regionale conflict-oplosser serieuzer te nemen. "In januari, vlak voor de inval in Oekraïne, heeft Rusland nog opgetreden in Kazachstan, toen de regering daar onder vuur lag. En zo'n twee jaar geleden hebben Armenië en Azerbeidzjan vrede gesloten onder druk van Rusland, en toen heeft Rusland ook vredestroepen naar het gebied gestuurd."
Nu is Rusland militair totaal in beslag genomen door de oorlog in Oekraïne, zegt Kalinovsky. "Je merkt dat ze afgeleid zijn. Dat wil niet direct zeggen dat andere landen nu hun kans grijpen om nieuw gebied te veroveren: wat je nu in de buurlanden ziet zijn lokale conflicten, die waren anders waarschijnlijk ook wel ontstaan. Maar ze worden niet meer in de kiem gesmoord door Rusland, wat anders mogelijk wel zou gebeuren. En wie weet zijn er ook wel regeringsleiders die nu even kijken hoe ver ze kunnen gaan: 'stel dat we dit nog een keer willen doen, waar komen we mee weg?'"
Wat hoe dan ook niet meer serieus te nemen is, zegt Kalinovsky, is het militaire bondgenootschap CSTO, de Organisatie voor het Verdrag inzake Collectieve Veiligheid, waarvan Rusland en vijf andere voormalige Sovjet-landen deel uitmaken. Twee daarvan, Kirgizië en Tadzjikistan, zijn nu dus onderling in conflict.
Armenië riep afgelopen week de hulp in van het bondgenootschap, toen het aangevallen werd door Azerbeidzjan. Maar er kwam geen hulp, ook niet van initiatiefnemer en regionale grootmacht Rusland. Kalinovsky: "De CSTO is nooit heel serieus genomen, maar het was wel de vlag waaronder Rusland afgelopen winter nog heeft ingegrepen in Kazachstan."
Manier om Rusland te verzwakken
Er komt nog een regionaal conflict aan, vermoedt Kalinovsky: "In Georgië gaan nu stemmen op om een referendum te organiseren, over de vraag of de met hulp van Rusland afgescheiden republieken Zuid-Ossetië en Abchazië terugveroverd moeten worden. Ik denk dat je de komende tijd steeds meer binnenlandse druk zult zien om zo'n referendum te houden."
Hij noemt het interessant om te zien hoe de VS en de Europese Unie gaan reageren op conflicten die de komende tijd zullen ontstaan. "Aan de ene kant willen zij geen groter conflict zien ontstaan in de voormalige Sovjet-Unie. Maar het zou natuurlijk wel een goede manier zijn om Rusland te verzwakken."
