Nanko Boelman
redacteur Nieuwsuur
Twitter moet alle berichten waarin de gemeente Bodegraven-Reeuwijk in verband wordt gebracht met pedofiele misdrijven verwijderen. Dat heeft de gemeente vrijdag geëist in een kort geding tegen het techbedrijf. Twitter noemt die eis disproportioneel.
Twitter verwijderde in mei het account van complotdenker Micha K. Die verspreidde net als Wouter R. en Joost K. het verhaal dat er in Bodegraven satanisch-pedofiele misdrijven plaats zouden vinden. De rechter bestempelde deze aantijgingen in een eerder kort geding als smaad. K., R, en K. moesten zelfs een schadevergoeding betalen aan de gemeente.
Toch circuleren er nog steeds tweets waarin mensen en de gemeente Bodegraven-Reeuwijk in verband worden gebracht met satanisch-rituele kindermoorden. De gemeente wil dat deze berichten verdwijnen. Ook tweets waarin wordt opgeroepen om de begraafplaats te bezoeken, moet Twitter weghalen, vindt de gemeente.
'Volstrekt onmogelijk'
Het sociale platform zegt niet te begrijpen waarom ze gedaagd zijn en noemt de aantijgingen van de gemeente zelfs 'schandalig'. Door het account van K. op te schorten hebben ze gedaan wat ze kunnen, zo betoogt de advocaat van Twitter.
De advocaten van de gemeente menen dat Twitter veel meer had kunnen doen om deze zaak te voorkomen. "De gemeente zit hier omdat Twitter al twaalf maanden lang op handen zit en lak heeft aan schadelijke gevolgen van wat ze nalaten", zo klonk het tijdens de zitting.
Het is volgens Twitter "volstrekt onmogelijk" om alle tweets die overeenstemmen met de denkbeelden van de complotdenkers te verwijderen. Het zou volgens de advocaten leiden tot "overblokkering" waarbij legitieme uitingen zouden worden verwijderd. Dat zou zelfs ingaan tegen de vrijheid van meningsuiting, zo betoogt het techbedrijf.
De gemeente denkt dat dit wel zorgvuldig kan, bijvoorbeeld door het gebruiken van termen als #pedo #satanisch #Bodegraven. Het risico dat dan ook tweets van journalisten over de zaak worden verwijderd, hoeft volgens de gemeente niet te bestaan. Dat zou gefilterd moeten worden.
De gemeente Bodegraven-Reeuwijk onderstreepte tijdens de zitting de impact die de bedreigingen tot op de dag vandaag hebben. Er zat alleen een advocaat in de zaal namens de gemeente, omdat iedereen die zichtbaar is in deze zaak te maken krijgt met beschuldigingen op sociale media voelde verder niemand zich geroepen namens de gemeente aanwezig te zijn.
De advocaat haalde daarnaast aan dat het wel degelijk schadelijk is dat complottheorieën rondgaan, ook al is al duidelijk dat ze niet waar zijn. Daarbij verwees de raadsman naar de HJ Schoo-lezing van minister Yeşilgöz, eerder deze week, waarin de minister zegt dat ondermijnende uitlatingen een "lucratief verdienmodel" zijn geworden voor sociale media.
Bodegraven is het slachtoffer, maar ook het symbool.
Juist dat lucratieve verdienmodel werd aangehaald door de advocaten van Bodegraven-Reeuwijk. De gemeente stelt zich tijdens de zitting op als het Gallische dorp uit de strip Asterix en Obelix. Bodegraven is het slachtoffer, maar ook het symbool van deze kwestie geworden, zegt de advocaat. De Nederlandse gemeente neemt het op tegen 'Big Tech', vergelijkbaar met het Romeinse leger.
Facebook is in een min of meer vergelijkbare zaak al eens op de vinders getikt. In een arrest van het Europese Hof van Justitie is Facebook opgedragen om actief op zoek te gaan naar gebruikers die berichten hebben gedeeld die door een rechter als smaad zijn aangemerkt.
De aanleiding voor dat advies is de klacht van de Oostenrijkse politica Eva Glawischnig-Piesczek. Iemand noemde haar op Facebook een 'landverrader', 'corrupt' en haar partij de Groenen 'een fascistenpartij'. De verdediging van Twitter zegt tijdens de zitting dat een vergelijking met deze zaak niet opgaat, omdat het in die zaak om hele specifieke berichten ging.
Micha K. in december voor rechter
Naast de civiele zaken van de gemeente tegen de complotdenkers en Twitter loopt er ook een strafrechtelijk traject tegen de complotdenkers. Twee van de drie complotdenkers waar de zaak door aan het rollen is gekomen, Wouter R. en Joost K., zitten momenteel celstraffen uit voor hun rol in de Bodegraven-zaak.
Micha K. werd onlangs door Noord-Ierland overgeleverd aan Nederland. De inhoudelijke behandeling van de zaak van Micha K. is op 13 december.
K. moet nog een half jaar de cel in voor smaad aan het adres van (voormalig) NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff en de doodsbedreiging van Telegraaf-journalist Bart Mos. Daar komt een eventuele straf voor zijn rol in de Bodegraven-zaak nog bij.
10 oktober uitspraak
De gemeente Bodegraven-Reeuwijk heeft ook bij andere platformen verzoeken gedaan om materiaal of teksten te verwijderen, maar zegt dat de nadruk nu op Twitter ligt. De advocaat van de gemeente wil tegen Nieuwsuur niet zeggen of er ook geprocedeerd gaat worden tegen andere sociale media, zoals bijvoorbeeld YouTube.
De rechter doet op 10 oktober uitspraak.
