Nieuw zorgakkoord: aandeel werkenden in zorg moet niet verder stijgen

Het aandeel mensen dat in de zorg werkt mag de komende jaren niet verder stijgen. Dat is de inzet van het zogeheten Integraal Zorgakkoord (IZA) dat het ministerie van VWS met alle partijen in de zorg wil sluiten. Omdat de vraag naar zorg sterk toeneemt, betekent dit dat harde keuzes nodig zijn over wat zorgverleners wel en niet kunnen doen. Die keuzes worden nog niet in dit akkoord gemaakt, dat vooral bedoeld is om de kaders aan te geven.

Het definitieve concept van het akkoord, dat de NOS in handen heeft, ligt nu bij de verschillende branchepartijen, zoals huisartsen en wijkverpleegkundigen. Op een eerdere versie van het akkoord kwam veel kritiek, maar in de nieuwe versie is weinig veranderd. Onder meer bij huisartsen bestaan grote bezwaren. Het is dan ook onzeker of zij hun handtekening gaan zetten.

Verdere stijging kosten

Op dit moment werkt ongeveer een zesde van de beroepsbevolking in de zorg. Dat dreigt de komende jaren fors toe te nemen, tot wel een kwart in 2040. Dat komt doordat de bevolking vergrijst, er meer chronisch zieken komen en er meer dure behandelingen beschikbaar komen. Het IZA is erop gericht om die groei tot staan te brengen. Maximaal 1 op de 6 mensen die in de zorg werken is daarom het uitgangspunt.

Lukt dat niet dan dreigt de zorg op termijn onbetaalbaar te worden. "We zullen dus met grofweg hetzelfde aantal mensen aan de groeiende zorgvraag moeten voldoen. Dat vraagt om verandering", staat in het akkoord.

De zorgkosten maken nu zo'n 13 procent uit van de begroting. Zonder verdere maatregelen zal dat stijgen naar zo'n 20 procent. Alle partijen gaan uit van een verdere stijging van de zorgkosten, maar het doel is wel om die zoveel mogelijk te beperken. Tegelijk is en blijft het uitgangspunt dat zorg voor iedereen even toegankelijk en kwalitatief goed moet zijn.

Digitale zorg en preventie

Om dat allemaal mogelijk te maken zal er meer dan nu gebruik worden gemaakt van online zorg, zo staat in het IZA. Mensen zullen vaker via een scherm met een zorgverlener praten, en niet meer fysiek op consult gaan. Preventie is ook een belangrijke pijler van het akkoord. Als mensen minder drinken, minder roken en minder overgewicht hebben, ontstaan ook minder klachten en ziektes.

Verder zal er in de toekomst meer worden gekeken welke zorg bewezen effectief is. Er komen daarom duidelijke selectiecriteria voor de vraag welke zorg in het basispakket komt. Bij dure geneesmiddelen moet meer onderzoek komen of ze wel aan de criteria voldoen.

Ook zal worden gekeken naar mogelijkheden om zorg nog verder dan nu te concentreren. De administratieve lasten moeten worden teruggebracht en het werkplezier van zorgmedewerkers moet omhoog, zodat het ziekteverzuim zal dalen.

Het akkoord geeft vooral voorzetten, veel punten moeten de komende tijd worden concreet uitgewerkt. Daarvoor is de komende jaren 2,8 miljard euro beschikbaar, om te onderzoeken hoe "de juiste zorg op de juiste plek" komt. Het moet ertoe leiden dat er tijd, geld en mankracht worden vrijgespeeld om het niveau van de zorg op peil te houden.