Duitsland overweegt kerncentrales open te houden, maar tijd dringt
De laatste drie kerncentrales van Duitsland zouden eind dit jaar sluiten. Langer doorgaan zou zelfs tegen de wet ingaan. Maar de oorlog in Oekraïne zet, na de omslag bij defensie, nu ook dit door veel Duitsers gekoesterde verlangen onder druk.
Een besluit is nog niet genomen. De Amerikaanse krant de Wall Street Journal meldde weliswaar al dat de kerncentrales langer open zullen blijven, dat heeft de Duitse regering nog niet bevestigd.
Die wacht naar eigen zeggen nog op de uitkomst van een 'stresstest' van de stroomvoorziening eind deze maand. Die moet uitwijzen in hoeverre het land toch kernenergie nodig heeft, mocht het Russische gas deze winter wegblijven en de hoeveelheid zonne- en windenergie tegenvallen.
Snel beslissing nodig
Technische bezwaren tegen het langer laten doordraaien van de kerncentrales zijn er niet, zegt Uwe Stoll, technisch directeur van GRS, de organisatie die de veiligheid van de centrales in de gaten houdt.
Wat wel een probleem zou kunnen worden: een te late beslissing. Na de jaarwisseling kan het uranium en plutonium waarop de centrales draaien al na een paar maanden 'opgebrand' zijn, dan moeten er nieuwe brandstaven klaarliggen. Die moeten eerst nog besteld worden, en de productie daarvan kost minimaal een jaar.
Zelfs als ze nog maar een paar maanden doorgaan is haast geboden. "Alles in de kerncentrales is al gericht op uitschakelen, er zijn al externe bedrijven ingehuurd om af te bouwen." Dat terugdraaien en opnieuw personeel vinden, is niet eenvoudig.
Het groene verzet
Regeringspartij Die Grüne zit niet op kernenergie te wachten. Sterker nog: de partij is ontstaan uit de anti-kernenergie-beweging, en nog altijd is het verzet diep in de partij verankerd.
Bernd Schreyer, een van de oprichters van de partij in München, protesteert al sinds begin jaren tachtig. Zijn bezwaren: kernenergie is niet duurzaam, het winnen en transporteren van uranium schaadt het milieu, de straling die erbij vrijkomt is te gevaarlijk en de opslag van het radio-actieve-kernafval voor de komende 1 miljoen jaar is te duur. "We vragen iets van de komende generaties, die niets meer met de kernenergie van vandaag te maken hebben."
Zorgen die zeker in het zuiden van het land nog versterkt zijn door de ramp in Tsjernobyl in 1986, vertelt hij. "Hier in Zuid-Duitsland is de radioactieve regen neergekomen. We hebben dagenlang uit blik gegeten. Dat heeft veel indruk gemaakt op mensen, er was daarna een grote toeloop naar de partij."
Het Duitse energieprobleem
Een protestbeweging zijn Die Grüne allang niet meer. Sinds eind vorig jaar zitten ze in de landelijke regering. En moeten ze plotseling meebeslissen over het lot van de kerncentrales.
Dat leek vast te liggen. In 2011, na de ramp in Fukushima, was een meerderheid van de Duitsers tegen kernenergie. De regering besloot de 17 kerncentrales die er toen nog waren een voor een stil te leggen. De oudste vrijwel meteen al, de nieuwste uiterlijk in 2022.
De 'Atomausstieg' stelde het land, de grootste energieverbruiker van Europa, voor een enorme opgave. Bijna een kwart van alle energie die het verbruikte kwam toen nog uit kerncentrales, en moest vervolgens ergens anders vandaan komen. Het liefst uit duurzame bronnen, zoals windmolens en zonnepanelen.
Alleen gaat de bouw daarvan te langzaam om het tekort op te vangen. Tegelijk besloot Duitsland ook sneller te stoppen met het opwekken van elektriciteit met kolencentrales. Gas moest de overgangsenergiebron worden.
Elk kilowattuur telt.
Maar het gas komt niet meer. Vanwege de oorlog in Oekraine, stroomt er nauwelijks nog gas uit Rusland, de belangrijkste toeleverancier.
Duitsland bevindt zich in de grootste energiecrisis ooit, volgens minister Habeck van Economische Zaken en Klimaat (Grüne). Energierekeningen schieten omhoog. Massale besparingen zijn nodig. Andere landen, ook Nederland, wordt om extra gasleveringen gevraagd. "Elk kilowattuur telt", aldus Habeck.
Langer door niet langer taboe
Volgens een recente enquête van Der Spiegel wil een meerderheid van de Duitsers inmiddels de kerncentrales nog vijf jaar door laten draaien. Zelfs binnen Die Grüne klinken pragmatische geluiden. "Als uit de stresstest blijkt dat kernenergie nodig is om de komende winter door te komen, dan denk ik, wat maakt het ook uit die paar maanden", zegt Bernd Schreyer.
Maar langer door met nieuw uranium en dus ook nieuw kernafval, dat sluit hij nog altijd uit. Zelfs als Nederland dan zou weigeren extra gas te leveren. "Dan moeten we maar meer energie besparen. Dan moeten we koud douchen."
