Boer Anton kreeg de premier op bezoek: 'Hij hield de kaarten voor zich'

Voor de derde keer in korte tijd bracht premier Mark Rutte donderdag een bezoek aan een boer, om rondgeleid te worden over zijn erf en te luisteren naar zijn visie op het stikstofprobleem. Dit keer reisde hij af naar het Friese Koudum, waar melkveehouder Anton Stokman zijn bedrijf heeft.

Dat Rutte dat juist nu doet is niet toevallig, want het is aan de vooravond van de eerste gesprekken met boerenvertegenwoordigers, onder leiding van bemiddelaar Johan Remkes.

Maar wie denkt dat de premier naar de boer kwam om alvast iets over die gesprekken te zeggen, zit er naast. Net als de vorige keren, kwam hij naar eigen zeggen "om te luisteren". Hij deed geen toezeggingen over aanpassingen van de stikstofplannen, en over de gesprekken van vrijdag wilde hij sowieso niks kwijt.

Toch kijkt melkveehouder Stokman met een goed gevoel terug op de middag, vertelt hij tegen Nieuwsuur. "Het is een intelligente man, die de kaarten voor zich houdt. Maar volgens mij heeft hij mij en de andere boeren die aanschoven bij het gesprek wel gehoord. Die informatie zal hij ongetwijfeld meenemen in de onderhandelingen die nog komen."

In juli bezocht de premier al twee veehouderijen, in Leusden (Utrecht) en Kelpen-Oler (Limburg). Volgens politiek verslaggever Nynke de Zoeten zijn het vooral PR-momenten. "Natuurlijk komt hij wel degelijk om te luisteren. Maar hij wil ook graag aan Nederland laten zien dat hij zich als premier met deze kwestie gaat bezighouden. Dat is ook hard nodig, want we hebben gezien hoe erg het de afgelopen weken uit de hand is gelopen."

Boer Stokman gaf Rutte ook uitleg over de technieken in zijn stal:

"We hebben het onder meer gehad over de presentatie van de plannen, en de stikstofkaart die daarbij gebruikt werd", vertelt Stokman. Op dat kaartje stond hoeveel stikstofreductie er gerealiseerd zou moeten worden per gebied, wat voor veel onrust zorgde bij boeren.

De premier leek zich er van bewust, zegt Stokman: "Hij noemde het met terugwerkende kracht 'ruk.' Dat is Haags voor 'niet goed', denk ik."

De Zoeten vindt het opvallend dat Rutte afstand neemt van de kaart. "Dat kaartje is een soort symbool geworden van 'hier in Den Haag wordt wel even bepaald welke bedrijven allemaal moeten verdwijnen'. Maar de vraag is nu natuurlijk: als dat kaartje van tafel gaat, gaan de plannen en de doelstellingen dat dan ook?"

'Ik verwacht geen wonderen'

Dat denkt De Zoeten niet: "De doelen - 50 procent stikstofvermindering - staan nog altijd overeind. Maar de vraag is nu hoe en wanneer precies? Iets dat voorzichtig op tafel ligt is dat de doelstelling misschien toch niet in 2030, maar in 2035 gehaald moet worden, zoals eerder het plan was."

Ze vervolgt: "We hebben ook gehoord dat een deel van het kabinet donderdag al overlegd heeft over het gesprek, en dat het daar ook ging over de manier waarop je meet hoeveel stikstof er is. Misschien dat daar wat in bewegingsruimte ligt. Ik verwacht niet dat daar vrijdag al stappen gezet gaan worden, maar dat er meer gekeken wordt: willen we daar überhaupt over praten?"

Ook Stokman heeft geen grote verwachtingen van de eerste gesprekken. "Ik verwacht geen wonderen. Die heb je sowieso weinig. Maar ik ben wel heel benieuwd."