Vluchtelingenwerk stapt naar rechter voor humane asielopvang
Vluchtelingenwerk Nederland spant een kort geding aan tegen de staat om ervoor te zorgen dat de asielopvang aan de minimale eisen gaat voldoen. De hulporganisatie had het Rijk een ultimatum gesteld om de asielopvang te verbeteren, maar de situatie is sindsdien alleen maar verslechterd, stellen zij.
"De basale voorwaarden, zoals fatsoenlijk eten, douches en een ruimte om je in terug te trekken, worden al maanden met de voeten getreden. Daarom is er geen andere optie dan naar de rechter stappen", zei woordvoerder Martijn van der Linden in het NOS Radio 1 Journaal.
De afgelopen weken sliepen rond het aanmeldcentrum in Ter Apel honderden mensen in de buitenlucht, omdat er onvoldoende slaapplekken waren. Regelmatig kunnen op het laatste moment nog ergens bedden worden gevonden, maar die locaties schieten volgens Vluchtelingenwerk tekort. "We hopen dat met een rechterlijke uitspraak niet alleen de kwantiteit maar ook de kwaliteit omhoog gaat", zegt Van der Linden.
Het kabinet wil via een wetswijziging gemeenten kunnen verplichten mee te werken aan de asielopvang, omdat een vrijwillige oproep onvoldoende heeft opgeleverd. "Het duurt nog maanden voordat we effect gaan zien van die wetswijziging, terwijl er nu actie nodig is", zegt Van der Linden. Hij hoopt daarom dat een rechterlijke uitspraak ertoe zal leiden dat het plan wordt omgezet in een spoedwet.
'Zaak kansrijk'
Advocaat Geert-Jan Knoops verwacht dat de zaak van Vluchtelingenwerk kans van slagen heeft. "De afgelopen jaren heeft de rechter zich vaker proactief getoond bij beleidsmatige keuzes, bijvoorbeeld bij het terughalen van IS-vrouwen of de Urgenda-zaak over het terugdringen van de CO2-uitstoot."
Doordat niet aan de minimumeisen van de Europese asielnormen wordt voldaan, zou het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) worden overtreden. Vanwege die Europese normen zal de rechter zich bevoegd achten een uitspraak in de zaak te doen, denkt Knoops. "Die richtlijnen zijn absoluut, dus ze moeten worden gehandhaafd."
Overmacht kan niet als argument worden aangevoerd, zegt de advocaat. "Lidstaten mogen niet afwijken van de richtlijnen, ook niet als het systeem overbelast is."
Bovendien werd volgens Van der Linden van Vluchtelingenwerk de huidige asielcrisis al jaren voorspeld, doordat er structureel te weinig geld beschikbaar was. "Het is een treinramp die langzaam op ons afkwam. Dit is geen vluchtelingencrisis, maar een opvangcrisis."
Ook voert de organisatie aan dat het vinden van 50.000 plekken voor Oekraïense vluchtelingen aantoont dat er geen gebrek is aan oplossingen. Veel gemeenten willen alleen Oekraïense vluchtelingen opvangen en geen asielzoekers uit andere landen. Daarmee maken zij zich schuldig aan discriminatie, zei het College voor de Rechten van de Mens vorige week.
Begrip van ministerie
Het ministerie van Justitie en Veiligheid zegt tegen persbureau ANP te begrijpen dat de hulporganisatie naar de rechter stapt. Het erkent dat de opvang van asielzoekers op dit moment niet goed is. Wel wordt benadrukt dat het aantal crisisopvangplekken de laatste tijd is toegenomen. Van de 5625 plekken die de veiligheidsregio's voor 1 oktober moeten regelen, zijn er nu ruim 4100 beschikbaar.
Vluchtelingenwerk verwacht dat de dagvaarding binnen drie weken zal worden verstuurd.
