Urgenda opnieuw naar rechter in klimaatzaak, nu om dwangsom te eisen van Staat

Klimaatorganisatie Urgenda gaat opnieuw naar de rechter in verband met het Nederlandse klimaatbeleid, ditmaal om een dwangsom op te laten leggen aan de Nederlandse Staat. Dat kondigde directeur Marjan Minnesma aan in het televisieprogramma Buitenhof. Ze neemt deze stap omdat het kabinet volgens haar niets doet met het eerdere vonnis in de spraakmakende klimaatzaak van Urgenda.

Eerder wist Urgenda via de rechter af te dwingen dat de Nederlandse Staat veel meer moet doen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Minnesma zegt dat er bij voorbaat geen dwangsom is gevraagd, omdat het normaal is dat de overheid doet wat de rechter heeft opgelegd. Nu dat volgens haar niet gebeurt, eist Urgenda een dwangsom.

Een precies bedrag voor de dwangsom noemt Minnesma niet. "Het is normaal gesproken groot genoeg om iemand te dwingen om een vonnis uit te voeren." Volgens de klimaatactiviste zeggen deskundigen dat het in dit geval gaat om een bedrag tussen de 100 miljoen en 2 miljard euro. "Maar dit is zonder precedent, dus ik weet niet wat daar uit komt."

Urgenda had al eerder gedreigd met een nieuwe gang naar de rechter als het kabinet niet snel zou laten weten hoe het de klimaatdoelen gaat halen. Destijds, begin mei, zei Minnesma dat de kans "zeer groot" was dat Nederland de doelen niet zou gaan halen en dat het moment dat de klimaatorganisatie een dwangsom zou gaan eisen dichterbij kwam.

Demissionair premier Rutte en de klimaatactiviste staan op dit thema al jaren lijnrecht tegenover elkaar. Halverwege deze maand leken ze elkaar juist te vinden op een ambitieus klimaatplan van Minnesma, waar Rutte en staatssecretaris Yesilgöz positief over waren. De Urgenda-directeur wil met dat plan binnen tien jaar grote stappen maken voor een snelle afname van de uitstoot van broeikasgassen.

'Teleurstellend dat Urgenda niet afwacht'

Yesilgöz zegt in een reactie dat het kabinet forse maatregelen heeft genomen en nieuwe heeft aangekondigd om de CO2-uitstoot te verminderen. Ook zegt ze een aantal keer samen met Rutte met Minnesma gesproken te hebben. Ze noemt het "teleurstellend dat Urgenda naar de rechter stapt en niet de maatregelen afwacht".

"Afgelopen vrijdag heb ik de Tweede Kamer laten weten dat het kabinet de komende weken maatregelen gaat inventariseren om de afgesproken 49 procent reductie in 2030 in het vizier te houden. Gezien de demissionaire status van het kabinet wordt bekeken hoe dit kan worden meegenomen in de augustusbesluitvorming", aldus staatsecretaris Yesilgöz van Economische Zaken en Klimaat.

Mensenrechten

De rechtszaak om een dwangsom opgelegd te krijgen is niet de enige stap die Urgenda nu aankondigt. Minnesma overweegt ook naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens te stappen, omdat de Staat de mensenrechten niet naleeft door in gebreke te blijven.

Ze noemt die stap pijnlijk voor Rutte, ook omdat hij bijvoorbeeld de Hongaarse premier Orbán ervan beschuldigt de mensenrechten te schenden. Hiermee komt Nederland volgens Urgenda "in een rijtje met Rusland en andere landen die de rechten voor de mens niet naleven".

De organisatie heeft Rutte ook gewaarschuwd dat er een nieuwe rechtszaak begonnen kan worden over het halen van de klimaatdoelen van 2030. Minnesma wees erop dat zaken over de klimaatdoelen voor 2030 ook zijn gewonnen in Frankrijk en Duitsland. Daar oordeelde de rechter dat de mensenrechten van jonge mensen worden geschonden door het in gebreke blijven van de staat.