Overwinning Fridays for Future: Duitse klimaatwet deels tegen grondwet
De Duitse klimaatwet is deels ongrondwettelijk, heeft het Duitse Constitutioneel Hof geoordeeld. De regering moet voor eind volgend jaar preciezer omschrijven hoe ze haar klimaatdoelen wil halen. Daarmee geeft het Hof een groep jonge klagers, onder wie enkele leden van de Duitse Fridays for Future-beweging, grotendeels gelijk. Zij beroepen zich op hun "recht op een toekomst".
De Duitse klimaatwet is in 2019 ingevoerd. In de wet - die voortkwam uit het klimaatakkoord van Parijs - verplicht de Duitse regering zich eraan bij te dragen de wereldwijde opwarming onder de 2 graden te houden, en het liefst onder anderhalve graad. Daarvoor moet de uitstoot van uitlaatgassen in 2030 minstens 55 procent minder zijn dan in 1990 en is het doel in 2050 klimaatneutraal te zijn. De jongeren willen hogere ambities; in 2030 al 70 procent minder uitstoot, anders zouden andere doelen niet te halen zijn.
De rechters in Karlsruhe gaan hier deels in mee. Zij laten het klimaatdoel voor 2030 ongemoeid, maar verplichten de regering wel de wet aan te passen en preciezer te omschrijven hoe de regering ná 2030 van plan is de uitstoot tot nul terug te brengen en de opwarming te beperken.
Omdat nu alleen tót 2030 een uitvoerig plan is gemaakt, schuift de regering verantwoordelijkheden, of zoals de rechters het omschrijven een "radicale reductiebelasting", door naar een volgende generatie.
Verantwoordelijkheid
Daarmee is de klimaatwet volgens het Hof in strijd met artikel 20a van de Duitse grondwet. Daarin staat dat "de staat ook voor komende generaties de verantwoordelijkheid heeft het milieu en de dieren door middel van wetgeving en rechtspraak te beschermen".
In de toekomst kunnen ingrijpende vrijheidsbeperkingen noodzakelijk zijn om het klimaat te beschermen, zo schrijven de rechters, en het is aan de regering het land in zo'n toestand over te dragen dat "deze niet alleen maar door radicale onthouding of soberheid te redden valt".
Het oordeel wordt door klimaatactivisten juichend ontvangen. "Dit is een grote dag voor al die honderdduizenden jongeren die voor Fridays For Future de straat op zijn gegaan", zegt de Duitse klimaatactiviste Luisa Neubauer op Twitter. Zij was een van de negen jonge mensen die de zaak bij het Hof aanhangig hebben gemaakt.
"We zijn uitgelachen, er is op ons neergekeken, we zouden het allemaal maar beter aan de profi's moeten overlaten", zegt ze in een interview met de ARD. "Maar vandaag krijgen we gelijk. Er wordt niet alleen gezegd dat klimaatbescherming een grondrecht is, maar ook dat de staat verplicht is ons te beschermen door een generatieoverschrijdend klimaatbeleid te voeren."
Ook vanuit de regering komen de eerste reacties en daarbij vliegen de verwijten heen en weer. Volgens minister Scholz van Financiën (SPD) heeft het ministerie van Economische Zaken tot nu vooral op de rem gestaan. "Altijd maar praatjes over grote klimaatdoelen, maar handelen, ho maar".
Minister van Economische Zaken Peter Altmaier (CDU) geeft toe dat er fouten zijn gemaakt. "We hebben veel voor het klimaat ondernomen. Sommige besluiten kwamen laat, sommige zelfs te laat." Maar volgens Altmaier helpt terugkijken niet. "We moeten het oordeel van het Hof nu omzetten en daarmee de weg naar klimaatneutraliteit onomkeerbaar maken."
