Duits klimaatkabinet heeft grote ambities, maar is ook verdeeld
Voor het eerst is in Berlijn het speciale kernkabinet bijeengekomen om de ambitieuze milieudoelen voor 2030 te halen. Het zogeheten Klimakabinett bestaat uit zeven ministers, waaronder die van Milieu, Verkeer, Economische Zaken en Financiën. Bondskanselier Merkel hoopt hiermee nog dit jaar tot een verregaande klimaatwet te komen.
Maar of dat gaat lukken, is uiterst ongewis. Vooralsnog springen vooral de tegenstrijdige belangen van de ministeries in het oog. Net als de spanningen tussen de coalitiepartijen.
Vergaande voorstellen
Dat bleek al voor de eerste vergadering was begonnen. De Duitse krant Frankfurter Allgemeine kreeg inzage in een vier pagina's tellend klimaatplan voor 2038, dat minister Scholz van Financiën (SPD) in het kabinet zal presenteren. Daarin eist hij veel verdergaande toezeggingen van de regering dan in het oorspronkelijke akkoord zijn opgenomen. Ministers van de andere regeringspartij CDU/CSU zijn daar fel op tegen.
Zo wil Scholz in samenspraak met zijn partijgenoot Svenja Schulze (Milieu) een wet maken waarin de verschillende departementen zelf verantwoordelijk worden voor het halen van hun klimaatdoelstellingen. Als bijvoorbeeld het ministerie van Verkeer er niet in slaagt om de uitstoot van CO2 door auto's terug te dringen tot 60 procent van het niveau in 1990, dan moet het ministerie daar zelf de verantwoordelijkheid voor dragen - en dus ook de hoge Europese boetes daarvoor uit eigen budget betalen.
Maar coalitiegenoot CDU/CSU ziet zo'n gespecificeerde aanpak helemaal niet zitten, verkeersminister Andreas Scheuer voorop. Hij is een zelfverklaarde belangenbeschermer van automobilisten en heeft volgens linkse oppositiepartijen vrijwel niets gedaan aan milieumaatregelen. Zijn ministerie is het enige dat geen CO2-reductie heeft bewerkstelligd ten opzichte van de waarden van 1990. Hoge EU-boetes liggen in de toekomst dan ook voor de hand.
Uiteindelijk zullen we misschien komen tot een hele serie aan klimaatwetten, maar niet wat er nu op tafel ligt.
Maar de plannen voor een strenge klimaatwet krijgen ook kritiek van CDU-partijvoorzitter Annegret Kramp-Karrenbauer, door velen getipt als de mogelijke opvolgster van bondskanselier Merkel. "Het idee van regulering per sector, met concrete doelen en maatregelen, geeft misschien de indruk dat het kan, maar in de energiewereld van de toekomst zijn al die sectoren nauw met elkaar verweven", meent Kramp-Karrenbauer. Ze is ervan overtuigd dat er een overkoepelende aanpak nodig is, en niet wat de SPD-ministers nu op het oog hebben. "Uiteindelijk zullen we misschien komen tot een hele serie aan klimaatwetten, maar niet wat er nu op tafel ligt."
Scholz, die over de schatkist gaat, lijkt echter weinig ruimte te laten voor onderhandeling. In zijn brief aan de rest van het Klimaatkabinet zou hij het wetsvoorstel van zijn milieuminister Schulze als "maatgevend" bestempelen.
Volgens de Frankfurter Allgemeine klinkt in de brief ook kritiek door op CDU-minister Altmaier van Economische Zaken. Die zou te weinig haast maken met de uitbreiding van Duitslands energievoorziening en -netwerk. Die uitbreiding is hard nodig om de geplande sluiting van kolen- en kerncentrales in Duitsland per 2038 te kunnen opvangen.
Topprioriteit voor Duitse regering
Hoe stroef het begin van het Klimakabinett ook mag zijn, het bestaan ervan is een duidelijk teken dat de regering-Merkel de aanpak van klimaatproblemen als topprioriteit beschouwt. "Voor het einde van het jaar moeten er één of meerdere wetten liggen", kondigde de bondskanselier vorige maand aan. "Er zijn moeilijke besluiten nodig om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen."
De regering zit dan ook in een lastig parket. Aan de ene kant groeit de druk vanuit de samenleving om toekomstige generaties een gezond klimaat te bieden, met name door jongerenprotesten als Friday's for Future. Aan de andere kant leidt een streng milieubeleid ook weer tot hevige weerstand. Toen de Franse overheid een verhoging van de brandstofprijzen aankondigde, gingen tienduizenden demonstranten in gele hesjes de straat op. Het leidde zelfs tot gewelddadige confrontaties met de oproerpolitie. Zo'n rampscenario willen de ministers van het klimaatkabinet koste wat kost voorkomen - ongeacht van welke partij ze zijn.
