NS gaat met camera's live meekijken in treinen waar veel overlast is

• Mike Megens

  redacteur Online

• Sona Boker

  redacteur NOS Stories

De NS gaat live meekijken op trajecten waar het aantal overlastmeldingen toeneemt, laat de spoorwegorganisatie weten na vragen van de NOS. Eerder werden camera's in de trein alleen gebruikt om na een incident de dader te kunnen opsporen. Het gaat vooralsnog om een proef op een klein deel van de trajecten. Directe aanleiding zijn de incidenten op het traject langs Hoorn, waar een zogenoemde 'treinrukker' actief was.

De incidenten in Hoorn staan niet op zichzelf. Vorige maand werd in Alkmaar een jonge vrouw 40 minuten lang betast in de trein zonder dat er een conducteur ingreep. En na een oproep van NOS Stories deelden ruim 650 jongeren hun ervaringen met seksueel grensoverschrijdend gedrag in de trein: "Hij ging precies naast me zitten in een lege coupé", "hij ging steeds verder richting dat plekje beneden" en "hij kwam klaar op haar been". Het is een greep uit de ervaringen van de jongeren.

NOS Stories sprak de afgelopen weken met hen over veiligheid in treinen en de hulp die zij desgevraagd kregen van de NS. Zij vertelden bijna unaniem dat ze zich geregeld, vooral 's avonds, onveilig voelen in de trein. De NS had zich actiever moeten opstellen, is een terugkerende klacht.

Kan je nog wel veilig met de trein of zijn incidenten uitzonderlijk, en wat doet de NS om treinen veilig te houden? NOS Stories zocht 't uit:

Sommige slachtoffers zochten in onveilige situaties hulp bij de NS, maar ze zijn niet tevreden met de afhandeling. Een van die vrouwen is Nadia (24). Zij kreeg te maken met de 'treinrukker' in Hoorn en stuurde de NS een WhatsAppbericht via het meldnummer. Ze schreef dat er een man bij haar in de coupé zat die zichzelf bevredigde, maar dat ze geen zicht meer op hem had. De NS liet weten dat ze daardoor niets meer voor haar konden betekenen en raadde Nadia aan "voortaan gelijk een melding te maken".

"Maar wie doet dat?", vraagt Nadia zich af. "Er zijn drie dingen die kunnen gebeuren: schreeuwen, rennen of je verstijft. Wie denkt eraan om meteen te whatsappen? Dat zit niet in je systeem." Nadia vindt het goed dat het meldnummer bestaat, maar had een andere verwachting van wat er met haar melding zou gebeuren. "Hier kan ik toch niets mee? Ik heb er nu helemaal niets aan gehad om die melding te maken."

Ook Maartje (24) had verwacht dat de NS adequater zou reageren, toen zij iets vervelends meemaakte in de trein. Ze zat 's avonds vrijwel alleen in een rijtuig toen ze merkte dat een wildvreemde man foto's van haar maakte. Maartje deelde haar verhaal met de NS via een WhatsAppbericht en vroeg om hulp. Zo'n tien minuten na haar eerste bericht besloot ze niet langer te wachten. Ze liep weg en sprak in een andere coupé de conducteur aan.

Eenmaal op het perron achtervolgde de man Maartje "en hij pakte me van achteren vast". Ze haastte zich opnieuw naar de conducteur en vroeg hem in te grijpen. "Dit is die man, zei ik. Hij heeft aan me gezeten. Pak hem!" Maar tot haar frustratie wilden de conducteur en de veiligheidsmedewerker eerst opnieuw haar verhaal horen. "Toen werd ik echt kwaad. Ik heb dit verhaal net al verteld. Die man loopt straks weg, omdat drie partijen niet met elkaar kunnen communiceren. Ik vond het een voorbeeld van een systeem dat niet goed werkt."

'Sneller schakelen'

Volgens NS-bestuurder Eelco van Asch is het meldnummer een succes, maar hij vindt deze ervaringen "kwalijk om te horen". Het moet beter, zegt hij. "Dat is een serieus signaal, dus daar gaan we mee aan de slag". Maar hij wijst ook op logistieke redenen waardoor hulp soms even op zich laat wachten. "Een trein is 300 meter lang, dus het kan even duren voordat de conducteur bij je is. Soms is dat dus te lang. Als het urgent is, moeten we sneller schakelen."

Van Asch benadrukt dat het meldnummer niet de enige maatregel is van de NS om de treinen veiliger te maken. "We hebben veel mensen op en rond het station, 700 veiligheidsmedewerkers, tienduizend camera's, en we doen nu een proef met live meekijken in treinen. We zien je, we pakken je, en we zorgen ervoor dat je de trein nooit meer in komt", belooft hij.