Tiental tips binnen na treinaanranding, vragen over controle

De politie heeft inmiddels een tiental tips ontvangen naar aanleiding van een voorval waarbij een 19-jarige vrouw in de trein werd aangerand en betast. De tips kwamen binnen nadat een signalement van de verdachte was verspreid. Het grensoverschrijdende gedrag gebeurde maandagavond in de intercity van Amsterdam naar Alkmaar en duurde 40 minuten.

De politie laat weten de tips te onderzoeken, net als de camerabeelden die zijn veiliggesteld. Over een aangifte wordt nu met het slachtoffer gesproken.

Geen conducteur

In de coupé zaten tijdens het incident geen andere reizigers en er was ook geen conducteur. Waarom is onduidelijk: volgens de spoorvervoerder waren er twee hoofdconducteurs in de trein aanwezig, zoals het protocol na 22.00 uur voorschrijft.

"Misschien is er iemand vlak van tevoren nog in de coupé geweest of was de conducteur langer bezig met boetes uitschrijven of anderen helpen in een andere coupé. We weten het niet, daarom wachten wij op de resultaten van het onderzoek", reageert een woordvoerder. Vaststaat dat de vrouw pas in Alkmaar hulp kreeg van het veiligheidsteam van de NS, dat de politie inschakelde.

Conducteurs zijn vrij om hun rondes zelf in te delen, al is de richtlijn dat reizigers elke 40 tot 45 minuten een medewerker moeten zien. "Conducteurs doen een serviceronde en een controleronde en moeten zelf beslissen wanneer ze die lopen", aldus de woordvoerder.

'Ernstig verzaakt'

Een hoofdconducteur van NS die anoniem wil blijven, zegt dat de normen die de NS zelf heeft opgesteld niet nageleefd zijn. Er is volgens de conducteur "ernstig verzaakt". "Dat je 40 minuten in een trein zit zonder dat er een keer een conducteur langskomt, dat kan niet", stelt de medewerker. "Zeker op dat tijdstip niet, dan ga je juist vanwege de sociale veiligheid vaker door de trein."

De NS laat weten voorlopig nog geen aanleiding te zien om de protocollen te veranderen. De spoorvervoerder wil daarvoor eerst het politieonderzoek afwachten.

Speciaal nummer

Om toekomstige incidenten te voorkomen, adviseert de NS reizigers in ieder geval met klem het nummer 06-13181318 op te slaan en in zo'n situatie te gebruiken. Via dat speciale WhatsAppnummer kunnen reizigers die zich onveilig voelen of overlast ervaren, een melding doen.

In het begin van de coronapandemie - in 2020 - riep de spoorvervoerder het nummer in het leven. Het leidde in een jaar tijd tot 2500 meldingen, waarop in de helft van de gevallen actie werd ondernomen. In 300 gevallen ging het om het lastigvallen van passagiers of onenigheid tussen reizigers. Seksueel grensoverschrijdend gedrag werd niet specifiek bijgehouden.

Berichten die naar het speciale nummer worden geappt, komen binnen bij een centrale meldkamer van de NS. Die meldkamer wordt constant bemand, zegt een woordvoerder. De medewerker van dienst bekijkt de melding en besluit wat er moet gebeuren. "Bij een paar voeten op de bank komen we natuurlijk niet meteen, maar bij ernstige incidenten wordt er meteen geschakeld met de politie."

Ook kan de meldkamer contact opnemen met de conducteurs. "Die lijntjes zijn heel kort", zegt de woordvoerder. Wel raadt de NS reizigers aan om in ernstige situaties ook 112 te bellen. "Wij zijn een afspiegeling van de maatschappij. Wat er buiten gebeurt, gebeurt binnen in onze treinen ook." Waar je buiten op straat 112 voor zou bellen, geldt ook in de treinen, kortom.

Bevriezen of vluchten

Slachtofferhulp Nederland vindt het speciale nummer een prima initiatief, maar is tegelijkertijd sceptisch. Dat komt volgens deskundige Rik Tuin doordat mensen verschillende soorten overlevingsreacties kunnen hebben als ze in gevaar zijn.

"Verstijven komt veel voor. Je raakt als het ware bevroren en je ondergaat het min of meer. In zo'n geval gaat appen of bellen je echt niet meer lukken", zegt Tuin. Volgens hem bevriest zo'n 70 procent van de mensen in een bedreigende situatie. "Het is een automatische reactie van je lichaam, je hebt daar geen controle over."

Toch benadrukt de politie het belang van whatsappen en bellen via het speciale nummer. Tuin pleit juist voor meer controle in de trein door conducteurs: "Er moet meer toezicht komen."