Minimumloon stijgt, maar gaat Nederland de nieuwe Europese richtlijn volgen?

Het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie hebben een akkoord bereikt over een richtlijn voor het minimumloon in de Europese Unie. Mocht Nederland deze richtlijn toepassen (het is geen verplichting), dan zou dat betekenen dat het minimumloon binnen twee jaar wordt verhoogd naar 14 euro per uur.

Vier vragen over deze plannen.

Hoeveel gaat het minimumloon omhoog?

Zo'n twee weken geleden werd bekend dat de coalitie het minimumloon sneller wil verhogen. Momenteel is het zo dat iemand in Nederland een minimum-maandloon verdient. Reken je dat om naar een uurloon, dan verdien hij of zij bij een contract van 40 uur minder dan bij een contract van 36 uur.

Met de nieuwe plannen wil de coalitie dat gelijktrekken. Een minimummaandloon wordt daarmee een minimumuurloon, op basis van het tarief voor 36 uur. Dat wordt stapsgewijs gedaan, met een verhoging volgend jaar en in 2024.

Het nieuwe minimumuurloon komt daarmee uit op 12,11 euro. Volgens de Europese richtlijn zou daar dus nog bijna 2 euro bovenop komen.

In onderstaande afbeelding is te zien hoeveel het minimumloon per 1 juli is, hoeveel er volgens de plannen van het kabinet bijkomt en wat het minimumloon kan worden als de Europese richtlijn wordt gevolgd.

Gaat Nederland deze richtlijn toepassen?

Lidstaten houden zelf de bevoegdheid om keuzes te maken over het minimumloon. Of Nederland de richtlijn overneemt, is nog onduidelijk. Minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid benadrukt dat het geen verplichting is.

Wel zegt ze blij te zijn met het akkoord: "De mogelijkheid om een goede en eerlijke boterham te verdienen, is belangrijk voor alle Europeanen. Deze richtlijn kan alle lidstaten helpen om de sociale gelijkheid in hun landen te verbeteren." Later komt de minister nog met een officiële reactie aan de Tweede Kamer.

Hoewel het een richtlijn is, is de norm wel heel strikt, zegt Europarlementariër Agnes Jongerius (PvdA): "We kunnen geen lonen voorschrijven hier in Brussel. Maar de lidstaten krijgen de opdracht om te zeggen: we passen onze lonen aan naar een fatsoenlijk niveau, of we leggen uit bij de Europese Commissie dat we te beroerd zijn om het te verhogen. Het zou een gemiste kans zijn als Nederland hier niets mee doet."

Wat betekent dit voor de Europese arbeidsmarkt?

Dit plan betekent niet dat in alle EU-landen het minimumloon van 14 euro wordt ingevoerd. Per land wordt aan de hand van 50 procent van het gemiddelde salaris en 60 procent van het doorsneeloon berekend wat een eerlijk minimumloon is.

Momenteel voldoen volgens cijfers die de PvdA verzamelde alleen Frankrijk (1603 euro per maand), Portugal (823 euro per maand), Slovenië (1074 euro per maand) en Bulgarije (332 euro per maand) aan de maatstaf. De doorsneelonen zijn in Bulgarije dus zo laag, dat een minimumloon van 332 euro per maand al meer is dan 60 procent van het doorsneeloon.

De maatstaf is dus niet bedoeld om de lonen in Europa gelijk te trekken, maar om de werk- en leefomstandigheden van Europese werknemers te verbeteren en ongelijkheid tegen te gaan.

Taxi-chauffeur Suzanna Terwoert zal blij zijn als de loonsverhoging doorgaat. Ze zal er dan flink op vooruit gaan, van ruim elf euro naar veertien euro per uur:

Wat vinden bonden en werkgevers van het plan?

Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland vinden het goed dat sociale partners een stem hebben in de uiteindelijke vaststelling van het minimumloon per land. "Dat is cruciaal, want verhogingen kunnen averechts uitpakken, bijvoorbeeld doordat ze de inflatie opdrijven. Het kan ook ten koste gaan van banen", zeggen de werkgevers.

Volgens werkgeversorganisatie AWVN zijn de effecten van een verhoging heel verschillend. Zo zal de ICT er nauwelijks wat van merken, maar de detailhandel wel. Werkgevers "accepteren" inmiddels dat het minimumloon omhoog gaat zo'n 12 euro. "Maar 14 euro is een ander verhaal. Werkgevers hebben langer dan twee jaar nodig om daarop in te spelen", zegt een woordvoerder.

"Twee jaar is juist veel te langzaam", vindt FNV-bestuurder Petra Bolster. "Als je bedenkt dat 14 euro het minimale salaris is om in Nederland fatsoenlijk te kunnen leven, is het toch verbazingwekkend dat het er nog niet is. Het is gek dat mensen nu toeslagen nodig hebben om rond te komen. Werk moet lonen, anders zeg je als werkgever: ik leg een deel van mijn verantwoordelijkheden bij de belastingbetaler."