Minimumloon omhoog: honderdduizenden profiteren, maar is het genoeg?
Het minimumloon gaat vanaf volgend jaar sneller omhoog. Dat staat in de Voorjaarsnota, waarmee de ministerraad heeft ingestemd. Voor mensen vanaf 21 jaar is het minimumloon nu minstens 10,14 euro, afhankelijk van het aantal contracturen. Normaal stijgt het minimumloon elke zomer mee met de cao-lonen; daar komt drie jaar lang een extra stijging van 2,5 procent per jaar bovenop.
Eerst zou die extra stijging vanaf 2024 in twee stappen worden doorgevoerd. Nu worden de lonen al vanaf 2023 verhoogd. Wat zijn de gevolgen en wie gaan dit merken?
Wie krijgen het minimumloon?
In Nederland verdienden in 2020 ongeveer 438.000 werknemers het minimumloon, 5,2 procent van het totale aantal banen, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de statistiek (CBS). Mensen met een AOW- of een bijstandsuitkering profiteren ook van de stijging.
Vooral werknemers in het vervoer, de post, de horeca en de detailhandel krijgen het minimumloon, volgens een rapport van het Centraal Planbureau (CPB) uit 2020. Ook uitzendkrachten en mensen met een migratieachtergrond in verschillende sectoren verdienen vaker een minimumloon, blijkt uit het onderzoek.
Verder hebben vooral jonge mensen een minimumloon:
Nog een groter gedeelte van de Nederlanders verdient echter net boven het minimumloon: ongeveer 20 procent van de werknemers heeft een loon onder 125 procent van het minimum, volgens het CPB. Ook zij kunnen er indirect op vooruit gaan.
Volgens het CPB blijkt uit internationaal onderzoek dat een minimumloonverhoging doorwerkt op de lonen daarboven. "Verschillende functies worden gewaardeerd met verschillende salarissen. Als je het minimum verhoogt, worden de schalen daarboven in onderhandelingen vaak ook weer geherwaardeerd," zegt Zakaria Boufangacha van vakbond FNV.
Daar zou postbezorger Fred Gersteling uit Amsterdam ook blij mee zijn. "Het is goed dat het minimumloon verhoogd wordt. Maar ik verdien net boven het minimumloon en heb hier dus geen profijt van." Hij werkt al 18 jaar als bezorger en verdient 11,16 euro per uur.
Symboolpolitiek
Ondanks deze directe en indirecte stijgingen gaan werknemers er volgens de FNV niet genoeg op vooruit. "Eigenlijk is het gewoon symboolpolitiek," zegt Boufangacha, die zich voor de bond bezig houdt met het minimumloon. "Met de huidige inflatie merken mensen die al nauwelijks kunnen rondkomen niks van een verhoging van 2,5 procent per jaar."
De bond heeft lang gepleit voor een minimumloon van 14 euro per uur, dat is een stuk hoger dan het uurloon zal uitvallen na de 7,5 procent stijging. "Maar ook dat is niet meer leefbaar als het zo doorgaat. Misschien moeten we nu campagne gaan voeren voor 15 euro."
Ook Gersteling denkt dat de huidige stijging niet voldoende is: "Voor mensen met lage inkomens die nu het grootste gedeelte van hun inkomen kwijt zijn aan energie en voedsel scheelt dat enorm."
Compensatie voor werkgevers
Werkgevers in sectoren waar veel minimumloners werken, zeggen dat ook zij het zwaar hebben. Patricia Hoogstraaten van Vakcentrum, de belangenbehartiger van winkeliers in de voedselbranche: "Wij snappen dat mensen, zeker nu met inflatie, een hoger loon nodig hebben. Maar daar hebben werkgevers wel compensatie voor nodig, anders bestaat de mogelijkheid dat ze dat doorberekenen in hun prijzen."
Volgens Hoogstraaten worstelen winkeliers ook met stijgende prijzen, zoals die van grondstoffen, vervoer en de energierekening. "Daarbij zijn veel winkeliers nog aan het bijkomen van de lockdowns. Niet iedereen kan die stijgende loonkosten zomaar betalen." Ook werkgeversorganisatie VNO-NCW herkent dit beeld.
Daarom pleit het Vakcentrum voor een compensatie voor de werkgevers. "Daar praten we al langer over, maar dat zien we in de huidige plannen nog niet duidelijk terugkomen."
Het kabinet gaat voor Prinsjesdag opnieuw kijken naar de minima en of er naast de extra verhoging van het minimumloon meer maatregelen nodig zijn.
