Steve Kerr, kampioenscoach voor wie winnen niet altijd het belangrijkste is

Winnen is niet altijd het belangrijkste. Golden State Warriors-coach Steve Kerr plaatst het maatschappelijk belang regelmatig boven het sportieve. Een manier van coachen die werkt. Voor de zesde keer in acht jaar staan de Warriors in de NBA Finals, de ontknoping van het Noord-Amerikaanse basketbalseizoen.

Vannacht is de eerste wedstrijd in de best-of-seven-serie tegen de Boston Celtics.

'Niet over basketbal praten'

De finaleplek van de Warriors is geen vanzelfsprekendheid. De dynastie brokkelde in twee jaar tijd helemaal af. Na kampioenschappen in 2015, 2017 en 2018 en verloren finales in 2016 en 2019 vertrokken sterren (Kevin Durant) of raakten ernstig geblesseerd (Klay Thompson). Twee seizoenen op rij haalde het team na de reguliere competitie niet eens de play-offs.

Dit seizoen krabbelen de Warriors op en konden vorige week de Dallas Mavericks sweepen (met 4-0 uitschakelen) voor een plek in de NBA Finals.

Bekijk in de slider hieronder een voorbeschouwing op de finaleserie tussen de Warriors en de Celtics:

Maar op de dag dat het nieuwe succes bezegeld kan worden, is basketbal het laatste wat coach Kerr aan zijn hoofd wil hebben.

"Ik ga hier niet over basketbal praten", zegt de hevig geëmotioneerde coach Kerr op de voorbeschouwende persconferentie. Op tafel slaand en met trillende stem reageert Kerr op de schietpartij in Texas die ochtend, waarbij 19 basisschoolkinderen om het leven zijn gekomen.

"Wanneer gaan we hier iets aan doen?", richt Kerr zich op de wapenwetgeving in de VS. "Genoeg!"

De gedachten van Kerr - geboren in Libanon, opgegroeid in Egypte, Frankrijk en Tunesië en opgevoed in een academisch geschoold gezin - schieten ongetwijfeld terug naar zijn jeugd, waarin gewapend geweld een centrale rol speelt.

Kerrs vader wordt in 1984 ontvoerd en vermoord door een jihadistische organisatie in Libanon, waar hij werkt als Midden-Oostenexpert. Professor Malcolm H. Kerr krijgt twee kogels in zijn achterhoofd als hij de lift uitloopt in de lobby van de universiteit in Beiroet.

Die tragiek laat Kerr - die op dat moment als 18-jarige collegebasketbal speelt in Arizona - nooit helemaal los. Sterker nog, de basketbalcoach omarmt het haast. "Op een gegeven moment in ons leven krijgen we allemaal te maken met tragedie", zegt Kerr in 2019 op de Amerikaanse televisie. "En als het gebeurt, maakt het je bewust van hoe fragiel alles is."

Na zijn vaders dood stort Kerr zich volledig op het basketbal - een prettige afleiding. Met een indrukwekkende driepunter schiet hij zichzelf naar de NBA, naar onder meer een van de succesvolste teams ooit: de Chicago Bulls van Michael Jordan in de jaren negentig.

Als klein schakeltje in het grote Jordan-raderwerk bewijst Kerr zich tegenover de soms intimiderende superster als een knokker met enorme wil om te winnen. Met drie kampioenschapsringen op zak uit zijn Bulls-tijd vertrekt Kerr naar San Antonio Spurs. Na Phil Jackson bij de Bulls krijgt Kerr te maken met coach Gregg Popovich.

De moord op zijn vader en de twee charismatische coaches beïnvloeden de wijze waarop Kerr zijn trainerschap nu invult bij de Warriors.

Tactisch is Kerr sterk. Sinds 2014 smeedt de coach een onbaatzuchtige speelstijl - neergezet door voorganger Mark Jackson - waarin de bal snel rondgaat en uiteindelijk terechtkomt bij een sterke driepuntschutter: Stephen Curry of Klay Thompson. Het zogenaamde small ball levert de Warriors drie kampioenschappen op. Maar wat Kerr onderscheidt, is zijn teammanagement.

Nog voordat zijn trainerscarrière begint, krijgt Kerr de tip: ga op zoek naar je kernwaarden en houd daar aan vast, iedere dag, iedere training. Voor Kerr zijn het er vier: joy, competitiveness, mindfulness en compassion.

Spelers en staf moeten plezier maken op de training en in de wedstrijd, met een gezonde dosis competitiedrang. Zonder die drang, zegt Kerr, die zelf nog wel eens een clipboard doormidden slaat of een scheidsrechter iets toewenst, is het moeilijk succesvol te zijn. Volledig bewustzijn van de situatie en het meeleven met anderen zijn daarin essentieel.

Zo ontstond bij de Warriors een cultuur die drijft op discipline (naar de militair opgeleide Popovich), openheid en empathie (naar de spirituele 'zenmeester' Jackson). Doet iemand iets fout, dan krijgt hij het te horen. Bij verjaardagen van spelers worden feestvideo's met jeugdfoto's gemaakt. Iedereen leert elkaar en elkaars waarden kennen.

Daarbij geeft Kerr vrijheid en laat hij zijn spelers zelfstandig voelen. In een time-out draagt de coach (als de situatie ernaar is) niet zomaar iets op. Hij vraagt: 'wat denken jullie van dit idee?'

De coach luistert naar zijn spelers, geeft hen vrijheid en een mate van autonomie. "Ik leid mijn team zoals ik mijn kinderen opvoedde", zei Kerr bij een lezing.

Moreel kompas

Wellicht het belangrijkste aandachtspunt van het opvoeden van zijn 'kinderen' is het kweken van maatschappelijk bewustzijn. Kerr snijdt regelmatig actuele thema's aan binnen zijn selectie en nodigt sprekers uit. Er zijn groepsdiscussies over politiek en sociale issues. Meningen worden gedeeld, zodat spelers en coaches van elkaar leren.

Is er onrecht in de buurt, dan laat Kerr zich horen. In de acht jaar dat Kerr coacht, groeide hij langzaam uit tot het moreel kompas van de NBA.

In 2017 veegde hij de vloer aan met Donald Trump toen de Amerikaanse president een stop op migranten uit moslimlanden ondertekende. Kerr juichte toen zijn spelers in 2019 na de titel niet op presidentiële visite wilden bij Trump.

Eerder al liet Kerr niets heel van een NFL-maatregel over knielen tegen politiegeweld en de keren dat de coach zich uitsprak tegen gewapend geweld en senatoren in de VS zijn inmiddels talloos.

"Het helpt je niet om basketbalwedstrijden winnen, maar het helpt je wel een perspectief te houden op je leven", zei sterspeler Curry. Misschien is dat al wel de grootste winst voor coach Kerr - ongeacht of de Warriors Boston verslaan en een vierde ring pakken.