Ontknoping 'partygate' nadert, nieuwe onthullingen door medewerkers
Personeel van Downing Street 10 heeft onthullingen gedaan over de 'lockdownfeestjes' die wekelijks plaatsvonden tijdens de coronalockdown. In een documentaire van de BBC die vanavond wordt uitgezonden, komen anonieme overheidsmedewerkers aan het woord die zelf aanwezig waren bij de borrels en feestjes. Ze vertellen onder meer hoe collega's "bij elkaar op schoot zaten" en hoe de drankflessen de volgende dag nog op kantoor lagen.
De onthullingen komen aan de vooravond van het langverwachte onderzoeksrapport van ambtenaar Sue Gray naar partygate, het schandaal dat de Britse politiek al zes maanden achtervolgt. Gray mocht haar bevindingen niet eerder publiceren omdat het politieonderzoek nog niet was afgerond. Haar rapport wordt een dezer dagen verwacht.
Gray deed maandenlang onderzoek naar de illegale borrels en feestjes op Downing Street tijdens de coronalockdowns en heeft dit tot in detail beschreven: welke feestjes wanneer plaatsvonden, wat er gebeurde, wie erbij was en waarom. Daarnaast zal het rapport de bijeenkomsten ook in hun context plaatsen. Dus beschrijven wat er rond die tijd door de regering over het coronavirus werd gezegd en wat volgens de wet was toegestaan.
De verwachting is dat haar rapportage en conclusies niet mals zijn. Zo zouden de regels veelvuldig zijn geschonden, zou er een diepgewortelde drinkcultuur heersen in het hart van de Britse regering en zou het leiderschap aan de top van het ambtenarenapparaat totaal hebben gefaald.
Foto's
Er zit nog iets potentieel explosiefs in dit rapport: beeldmateriaal. Tientallen, misschien wel honderden foto's zouden onderdeel zijn van Sue Gray's onderzoek. Het is nog niet bekend of alle foto's of slechts een selectie openbaar wordt gemaakt.
Wat we wel weten, is dat beelden het meest schadelijk kunnen zijn voor de publieke perceptie. Als er meer foto's worden gepubliceerd waarop ministers - of zelfs de premier zelf - op feestjes te zien zijn, zal dat een onuitwisbare indruk achterlaten.
Waarin wijkt Gray's rapport af van het onderzoek van de politie?
De politie heeft zelf ook een onderzoek gedaan. Dat heeft geleid tot 126 boetes voor 83 medewerkers in het hart van de Britse regering. Daarmee is Downing Street 10 het meest beboete adres in het Verenigd Koninkrijk. Maar over het politieonderzoek is veel onduidelijk: zo zijn geen namen gepubliceerd en is niet bekendgemaakt voor welke feestjes boetes zijn gegeven.
Premier Johnson, zijn vrouw Carrie en minister van Financiën Rishi Sunak hebben zelf wel openbaar gemaakt dat ze zijn beboet. Ze kregen die boetes voor een verjaardagbijeenkomst met taart op 19 juni 2020.
Volgens Britse media zou de premier bij nog vier bijeenkomsten zijn geweest waarvoor hij geen boete heeft ontvangen, terwijl anderen op dezelfde bijeenkomsten wél een boete kregen. Dat heeft geleid tot veel vragen, die nu met het gedetailleerde rapport van Sue Gray wellicht beantwoord zullen worden.
Wat betekent dit voor premier Johnson?
Johnson staat de komende dagen wederom een politieke storm te wachten. Nabestaanden van coronaslachtoffers zullen woedend reageren en politici uit de oppositie zullen hem weer oproepen om af te treden. Maar uiteindelijk is de reactie van de Tory-parlementsleden doorslaggevend; alleen Johnsons eigen partij kan hem afzetten.
Het is dus de vraag of de details van Sue Gray voldoende zijn om de Tories tegen hem te keren. Een aantal Tory-leden vroeg in de afgelopen maanden openlijk om Johnsons vertrek, maar om een stemming over zijn leiderschap af te dwingen moeten zeker 54 conservatieve parlementariërs per brief het vertrouwen in hem opzeggen. Dat aantal is tot nu toe niet gehaald.
Momentum lijkt voorbij
Het is afwachten in welke mate het definitieve rapport van Gray nog impact zal hebben op de positie van de Johnson. Na zes maanden Partygate-discussie is het momentum enigszins verdwenen. Het rapport vormt eerder een afsluiting van het schandaal, een definitief en officieel rapport na de flarden die al naar de pers gelekt zijn.
Hoe dan ook zal het weer een nieuwe klap zijn voor het al hevig beschadigde imago van de premier. Wat betreft de publieke perceptie zal het waarschijnlijk bevestigen wat mensen al denken: dat hij zich niet aan zijn eigen regels houdt. En dat zal ook op de lange termijn vertrouwen in de Britse overheid instituties geen goed doen.
