Kunnen we wel snel zonder Russisch gas?

• Jeroen Schutijser

  verslaggever Economie

De Europese politiek gebruikt sinds de inval van Rusland in Oekraïne grote woorden: we moeten zo snel mogelijk van het Russische gas af. Maar volgens topman Ben van Beurden van Shell is dat helemaal niet eenvoudig. Althans niet zonder dat het ook óns veel pijn doet, schetsen experts.

De ambitie zo snel mogelijk af te bouwen is er zeker, maar een concrete datum ligt nog niet op tafel. Daarbij wordt volgens Van Beurden te veel verwacht van alternatieven als vloeibaar LNG-gas. "LNG wordt vaak gezien als wondermiddel, maar dat is het vanwege zijn beperkte beschikbaarheid niet", zei hij afgelopen week.

Nederland moet het wel lukken. "Minister Jetten heeft verschillende opties", zegt René Peters, olie- en gasdeskundige van TNO. "Ten eerste extra import van LNG door twee drijvende terminals te bouwen in de Eemshaven. Dan hebben we capaciteit voor het verwerken, maar we moeten die LNG dan ook nog wel zien te vinden."

De tweede optie is volgens Peters de vraag naar gas snel verlagen door de kolencentrales, die nu op 35 procent draaien, op 100 procent te laten draaien. "Maar ja, dat betekent wel meer CO2 en dat willen we eigenlijk ook niet."

De derde optie is besparen in het gebruik van gas. "En dat gaat al bijna vanzelf als de gasprijs zo hoog is", zegt Peters. "Dan worden consumenten en bedrijven vanzelf zuiniger."

Meer gas uit Groningen?

Voor Nederland zijn de problemen te overzien. Groter zijn de gevolgen voor Duitsland, met 55 miljard kuub import de grootste afnemer van Russisch gas. Peters: "Het duurt nog jaren voordat die van het Russische gas af zijn. De Duitsers willen die 55 miljard kuub compenseren met onder meer de import van vloeibaar gas, maar dat is er niet genoeg."

Volgens de TNO-deskundige kan vanwege de Europese solidariteit het Groningse gas in beeld komen. "Europese landen hebben verklaard dat als er één Europees land in de problemen komt met zijn energievoorziening, andere EU-landen helpen. En dat zou voor Nederland nog wel spannend kunnen worden. Duitsland zou, als er echt een crisissituatie optreedt, natuurlijk een beroep op ons Groningse gas kunnen doen."

Kosten voor lief nemen?

Econoom Maria Demertzis van de Brusselse economische denktank Bruegel denkt dat ons land best snel van het Russische gas af kan. "Voor eind dit jaar." Ook Europa als geheel kan volgens haar van het Russisch gas af, maar niet zonder lastige keuzes en hoge kosten.

"Om die oorlog in Oekraïne te helpen stoppen, moeten we af van gas en olie uit Rusland. De hogere kosten voor de economie die dat met zich meebrengt, moeten we maar voor lief nemen." Bijvoorbeeld door geld te lenen om mensen te compenseren.

"Maar het zijn dilemma's. Niet eenvoudig. Je moet eigenlijk een deel van de economie stoppen om een deel van de energie niet te gebruiken. Dat is de moeilijkheid."