Als politicus Pim Fortuyn op 6 mei 2002 op het mediapark in Hilversum wordt vermoord, heeft hij net twee maanden geleden met glans de gemeenteraadsverkiezingen van Rotterdam gewonnen. In de havenstad regeerde decennialang de PvdA, maar Fortuyn veegt die macht in één klap van tafel door bijna 35 procent van de stemmen te halen.
"Dat is niet zo gek", vindt Ronald Sørensen, oprichter van Leefbaar Rotterdam, de partij waar Fortuyn lijsttrekker van was. ''Pim kwam in 1998 naar Rotterdam en woonde als professor in een oude wijk. Hij zag dat daar steeds meer mensen die van buiten kwamen, niet meededen aan het leven in de stad." Volgens Fortuyn creëerden zij hun eigen samenleving. "Hij zag de opkomende islam en dat mensen zich daar aan ergerden. Dat durfde Pim hardop te benoemen."
Fortuyns lijfspreuk was "ik zeg wat ik denk en doe wat ik zeg" en dat viel in Rotterdam in goede aarde. Eind jaren negentig zagen bewoners hun wijken verloederen en de criminaliteit toenemen. Het leverde woedende burgers op die hoop zagen in de flamboyante Fortuyn. Hij won stemmen door de islam een 'achterlijke cultuur' te noemen en te stellen dat Nederland vol was.
Pijnlijk etiket
Het geluid van Fortuyn maakte hem tot paria bij andere politici. Hij werd al snel, ook op het Binnenhof, als een rechtsextremist gezien.
"Dat was voor de familie extreem pijnlijk", zegt broer Simon Fortuyn, die als enige van de familie een rede hield bij de imposante rouwdienst op 10 mei 2002. "Zo oneerlijk dat mijn broer als fascist is weggezet, hij lag daar in de kerk met dat etiket op zijn voorhoofd. Dat deed ons heel veel en dat wilden we herstellen."
Ook de uitspraak van Paul Rosenmöller dat hij maar een voetnoot in de geschiedenis zou worden, heeft de familie diep geraakt. "Pim is geschiedenis geworden en kreeg de erkenning hier in Rotterdam. Ik denk dat we er 20 jaar later in zijn geslaagd zijn naam en eer te herstellen, ook door de media en de series."
'Niet helemaal ongelijk'
In de stad leeft de geest van Pim Fortuyn voort in de partij Leefbaar Rotterdam, die nu weer de grootste is. Toch ziet Simon Fortuyn dat nog veel zaken niet zijn veranderd. "Integratie is nog steeds niet gelukt, woningbouw is niet in orde. Onderwijs niet. En de zorg. Uiteindelijk is het lastig als je Den Haag niet meekrijgt."
Oud-burgemeester Bram Peper (PvdA) had nooit een hekel aan Pim Fortuyn, ook al was dat andersom wel het geval. "Hij had niet helemaal ongelijk als hij sprak over de verwaarloosde oude wijken. Maar ik had al veel van de vernieuwing in gang gezet als burgemeester."
Over de politieke betekenis van Fortuyn is Peper veel minder mild. "Hij heeft het Nederlandse kiesstelsel onbruikbaar gemaakt. Dat leidt tot versplintering. Iedereen die iets zou willen in de politiek komt zomaar in de Kamer. Dat hebben we allemaal aan Pim te danken."
