Dat de Russische staatsmedia een ander verhaal over de oorlog in Oekraïne vertellen dan de meeste Westerse media is bekend. Maar in hoeverre gaan inwoners van Rusland mee in dat verhaal? Nieuwsuur sprak drie Russische burgers om daar achter te komen: Youri, Boris en Niki*.
Taxichauffeur Youri steunt de oorlog volkomen en vindt dat Rusland ertoe werd "gedwongen om te doen wat we nu aan het doen zijn." Professioneel sporter Boris begrijpt ook dat Poetin doet wat hij doet, al is hij geen voorstander van de oorlog.
Historicus Niki is de enige die de oorlog volmondig veroordeelt. "Hoe kan ik een militair conflict of slachtoffers goedpraten? Onmogelijk. Het is beter om geen oorlog te beginnen."
Uitbreiding van de NAVO
Youri en in mindere mate Boris volgen in hun rechtvaardiging van de oorlog de lijn van het Kremlin. "Er zijn ongeveer 7000 burgers gedood in de Donbas", zegt Boris. "Dat zijn gewone mensen, opa's en oma's, ouderen en kinderen."
De internationale gemeenschap had moeten luisteren toen Rusland zei dat de NAVO niet naar het Oosten moest uitbreiden, vindt hij. Maar dat is niet het enige pijnpunt. "Rusland heeft ook duidelijk gemaakt dat Oekraïne moet ontwapenen en dat de nationalistische bataljons opgeheven moeten worden."
"Wat moeten wij Russen doen?", zegt Youri. "Moeten we toekijken hoe de Donbas gebombardeerd wordt en mensen en kinderen worden gedood?"
Vooral in de woorden van Youri weerklinkt de Kremlin-propaganda duidelijk. Hij heeft het over "Oekraïens fascisme" en kijkt alleen naar de Russische staatstelevisie.
"Ze zeggen dat ik in het land woon dat de agressor is en ze vernederen mijn president", zegt hij. "Daarom is mijn enige betrouwbare informatiebron de Russische media."
Niki kijkt helemaal geen TV. "Omdat je daar misleiding, bedrog en propaganda ziet. En verheerlijking van Poetin."
Boris kiest ervoor om zijn informatie uit twee bronnen te halen en aan de hand daarvan zijn standpunt te bepalen. "Eigenlijk geven beide kanten desinformatie en onwaarheden. Van dezelfde gebeurtenis worden verschillende dingen uitgelicht."
Boetsja
Een goed voorbeeld van desinformatie aan Westerse kant is de berichtgeving over de massamoord in Boetsja, vindt Boris. Nadat de Russen zich uit die stad terugtrokken verschenen beelden van honderden levenloze lichamen die op straat verspreid lagen. Alles wijst erop dat het Russische leger verantwoordelijk is, maar dat gaat er bij Boris niet in.
"Het Russische leger is daar drie dagen eerder vertrokken en pas later kwam het nieuws over die dode mensen. Waarom niet eerder?", zegt hij. Ook Youri gelooft niet dat de Russen achter de massamoord in Boetsja zaten. "Ik betwijfel of een Russische soldaat zijn wapen op een Oekraïense burger zou richten. Zelfs als die Oekraïner gek geworden is, geloof ik dat niet."
Uit een analyse van satellietbeelden van de New York Times bleek dat sommige lichamen in Boetsja al sinds begin maart op straat lagen, terwijl de Russen de stad pas rond 30 maart verlieten. Toch blijft Boris twijfelen.
Sancties doen pijn
Vanwege onder andere het bloedblad in Boetsja wordt er gesproken over extra sancties tegen Rusland, bovenop de sancties die al van kracht waren. Russische burgers voelen de gevolgen daarvan al. En dat is een van de weinige dingen waar Boris, Youri en Niki het over eens zijn: de sancties doen pijn.
"Vroeger kon ik betalen met de mobiele telefoon waar ik nu dit gesprek mee voer, nu moet ik contant betalen", zegt Youri. Boris merkt dat de prijzen "met tien tot twintig procent" gestegen zijn.
"En dit is nog maar het begin", zegt Niki. "Wat er verder gaat gebeuren, weet niemand. Ik kan er alleen naar gissen."
*De namen van Youri, Boris en Niki zijn om veiligheidsredenen gefingeerd. Hun echte namen zijn bij de redactie bekend.
