Matthijs van Hees
Matthijs van Hees
Met hun miljoenen volgers zijn afgetrainde bodybuilders en topatleten populair onder jongeren. Zij delen op sociale media hun sportleven en willen hun volgers motiveren om massaal naar de sportschool te gaan. Maar deskundigen maken zich grote zorgen over de invloed van deze 'fitfluencers'.
Het tonen van zeer afgetrainde lichamen en reusachtige spierballen op sociale media zijn niet zonder gevaren. Sportonderzoeker Luuk Hilkens van het gezondheidscentrum Han Seneca en Catharine Evers, gezondheidspsycholoog aan de Universiteit Utrecht, deden onderzoek onder 15-jarige scholieren naar de gevolgen van 'fitspiration', een populaire term op sociale media. Maar mensen inspireren tot een fitte, sportieve levensstijl kan ook een tegenovergesteld effect hebben, zo blijkt.
Obsessie
"Naarmate men meer wordt blootgesteld aan fitspiration, loopt iemand een hoger risico op het vertonen van symptomen van een eetstoornis en een hoger risico op een negatief lichaamsbeeld", zegt Hilkens.
Pubers zitten gemiddeld vier uur per dag op sociale media, waarvan de helft van hen regelmatig kijkt naar fitfluencers, blijkt uit het onderzoek. De online spierbundels proberen jongeren enthousiast te maken voor een extreem afgetraind lijf. "Het is een standaard, een doel, maar vaak totaal niet haalbaar. Dat frustreert enorm", zegt Evers.
"Eigenlijk ergerde ik me aan iedereen en aan alles. Ik wilde geen contact meer met mensen en ik walgde van mezelf", zegt Sandor Verbeek. Hij woog op zijn 17e 130 kilo en viel in zeer korte tijd bijna 50 kilo af. Daarbij ontwikkelde hij een obsessie voor sporten.
Sandor leerde de problematische keerzijde kennen van fitspiration. "Mijn hele hormoonhuishouding was naar de knoppen. Ik heb permanente schade aan mijn gezondheid."
Ricky Frissen deed mee aan wedstrijden bodybuilding en ontwikkelde een eetstoornis. Uithongeren en eetbuien wisselden elkaar af terwijl hij iedere dag in de sportschool was. "Het zorgde voor het verlies van mijn sociale omgeving en het verlies van mijn mentale gezondheid", vertelt hij. Inmiddels is Frissen diëtist en coacht hij mensen met een sportverslaving of een eetstoornis.
"Ik denk dat de lichamen van influencers worden gelinkt aan status, geld en macht. En dat wanneer je zo'n lichaam bereikt, je ook het leven hebt wat je graag wilt", zegt Frissen. Zijn waarschuwing komt overeen met de zorgwekkende conclusies uit het onderzoek. "Jongeren kunnen de beelden op sociale media niet goed relativeren en ontwikkelen een ziekelijke drang om gespierd te worden."
Voor fitfluencers zijn de verkoop van voedingssupplementen een belangrijke bron van inkomsten. Uit onderzoek van de Dopingautoriteit blijkt dat in 38 procent van 144 onderzochte supplementen stoffen zaten die daar niet in horen. De Dopingautoriteit waarschuwt met klem voor de gezondheidsrisico's van supplementen, met vaak ook verboden stoffen die op de dopinglijst staan.
Frissen noemt het idee dat geluk, succes of een lichaam in een potje zit, niet fair. "Op het moment dat jij veel sociale media consumeert, verlies je uit het oog wat echt is, wat haalbaar is. En die fitfluencers willen vooral verkopen, het gaat om geld. En als het om geld gaat, worden foto's ook gefotoshopt."
Dat beaamt ook Sandor Verbeek. "Het draait niet om gezond zijn, maar om de grootste en de droogste zijn. En ik denk dat dat voor heel veel jongeren een probleem is. Ook ik ben er niet zomaar vanaf."
De fitfluencers die Nieuwsuur heeft benaderd, wilden niet reageren.
