Strengere regels voor influencers, maar wie eronder vallen is nog onduidelijk

Populaire influencers kunnen in de toekomst bestraft worden als ze in hun video's reclame maken voor producten, zonder dat ze dat expliciet benoemen. Dat bevestigt het Commissariaat voor de Media naar aanleiding van berichtgeving van het FD.

Op 1 november ging de nieuwe Mediawet in, waarmee het commissariaat kan handhaven op sluikreclame op YouTube, Instagram en TikTok. Mogelijk worden er in de toekomst boetes uitgedeeld aan influencers die zich niet aan de wet houden.

Daarnaast worden naar alle waarschijnlijkheid grote youtubers in de praktijk gelijk gesteld aan commerciële televisie, waardoor ze aan nog strengere reclameregels moeten voldoen. Zo mogen ze bijvoorbeeld niet meer zeggen dat een gesponsord product fantastisch smaakt of heerlijk ruikt.

Het is nog niet duidelijk welke youtubers onder deze nieuwe strenge regels zullen vallen, omdat de Europese toezichthouders nog gezamenlijk moeten beslissen wat de richtlijnen zijn. "Het is nog onduidelijk of we bij youtubers kijken naar het aantal abonnees, de views of een bepaalde omzet", laat een woordvoerder van het Commissariaat voor de Media weten. De schatting is dat het om zo'n 300 youtubers zal gaan.

Gratis producten

Influencers worden op dit moment al geacht zich aan de Reclamecode Social Media & Influencer Marketing te houden, maar kunnen niet worden bestraft als ze dat niet doen. In die code staat onder meer dat reclame duidelijk benoemd moet worden in de video, of dat het in de beschrijving boven de 'meer weergeven'-knop moet staan. Producten die gratis zijn gekregen, vallen ook onder deze regels. Niet alle youtubers houden zich eraan.

De Stichting Reclame Code beoordeelt of adverteerders en influencers zich aan de regels houden, maar doet alleen uitspraken als er klachten binnenkomen. Adverteerders die keer op keer de fout in gaan, kunnen uiteindelijk van de Autoriteit Consument en Markt een boete krijgen, maar influencers blijven tot nu toe buiten schot. Wel zijn al verschillende youtubers op de vingers getikt, zoals Maxime MXM en Enzo Knol.

Maxime MXM kreeg een racestuur ter waarde van 1600 euro opgestuurd. Die liet ze zien in haar video, maar kreeg er niet voor betaald. De Stichting Reclame Code oordeelde dat dit reclame was, omdat de naam van het product werd genoemd en de prijs werd getoond.

Enzo Knol ging langs bij een bedrijf om te kijken hoe daar chips worden gemaakt, hiervoor kreeg hij betaald. Volgens de adverteerder en Knol had dit een educatief karakter. De Stichting Reclame Code ging hier niet in mee.

Max Kohnstamm, oud-docent marketing, spande eerder zelf twee zaken tegen Monica Geuze en Anna Nooshin aan bij de Stichting Reclame Code. Zij maakten volgens Kohnstamm reclame voor een zelfbruiner, zonder dat te vermelden. Geuze werd hiervoor op de vingers getikt. "Het Commissariaat voor de Media doet wat mij betreft te weinig", zegt Kohnstamm. "Ik vind dat er moet worden ingegrepen en doe het daarom zelf."

Volgens hem zijn influencers populair bij adverteerders, omdat ze snel een band opbouwen met hun volgers. "Mond-tot-mondreclame werkt het best. Als je buurman zegt dat iets goed is en je vertrouwt hem, geloof je hem sneller en koop je dat product. Informatie en reclame wordt doelbewust gemengd. Het is alsof Eva Jinek in haar talkshow na een interview in één beweging vertelt hoe fantastisch een bepaalde rimpelcrème is."