Wereldwijde klimaatmarsen in tijden van oorlog: 'Vergeet het klimaat niet'

In steden wereldwijd gaan jongeren vandaag opnieuw de straat op om te staken voor het klimaat. Ook in Amsterdam verwacht de organisatie Fridays for Future tenminste 1500 demonstranten.

Het protest is gericht op grote vervuilende bedrijven, maar is ook een oproep om in deze tijd de klimaatcrisis niet te vergeten. "Het is nu logischer dan ooit om fossiele brandstoffen snel op te geven, maar veel vertrouwen daarin heb ik niet", zegt Sytze Fortuin van Fridays For Future.

Door de oorlog in Oekraïne wordt Europa hard geconfronteerd met zijn afhankelijkheid van gas en olie uit Rusland. Dat leidt ertoe dat overal initiatieven en plannen uit de grond schieten om gas te besparen en duurzame energie te stimuleren. Daarnaast gaan de prijzen van andere fossiele brandstoffen als vloeibaar gas, olie en kolen door het dak, omdat landen zoeken naar snelle vervanging voor het Russische gas.

Klimaatactivisten zijn bezorgd. "Dat veel mensen bezig zijn met isoleren en besparen is positief, maar ik ben ook bang dat kolencentrales veel langer openblijven dan we ze nodig hebben", zegt Fortuin.

Een algemene accijnsverlaging op benzine en diesel zoals het kabinet doorvoert, vindt hij belachelijk. "Je moet gericht huishoudens compenseren die in de problemen komen, niet iedereen stimuleren om de auto te nemen."

Dit zijn de maatregelen van het kabinet:

Niet alleen de jonge activisten maken zich zorgen. VN-baas António Guterres waarschuwde eerder deze week dat landen hun klimaatdoelen niet moeten "verwaarlozen of wegdrukken" in hun verwoede pogingen met Russisch gas te breken.

Het Internationaal Energie Agentschap presenteerde een lijst met tien stappen om brandstofgebruik te verminderen en wees erop dat de reflex niet alleen zou moeten zijn "meer olie uit de grond halen, maar ook gewoon minder verbruiken".

Martien Visser, lector Energietransitie aan de Hanzehogeschool in Groningen, ziet op dit moment nog geen reden tot zorg. "Het klimaat stond boven aan de prioriteitenlijst en dat staat het nog steeds. Deze oorlog is eerder een reden om vaart te maken met de energietransitie. Het kabinet heeft bijvoorbeeld net aangekondigd 13 miljard beschikbaar te stellen voor hernieuwbare energieprojecten."

Van die miljarden kunnen nieuwe wind- en zonneparken of waterstofinstallaties voor de industrie worden gebouwd. "Maar daarvoor moeten we wel even geduld hebben. Die staan er niet van vandaag op morgen", zegt Visser.

Daarom is het volgens hem nu toch nodig andere fossiele brandstoffen aan te spreken: "We hebben nu een probleem. We moeten nu onze gasvoorraden bijvullen om in de winter niet in de kou te komen zitten."

Positief signaal

Ook Maarten van Aalst van de Universiteit Twente en directeur van het Rode Kruis-klimaatcentrum noemt het extra geld van het kabinet een positief signaal. Volgens Van Aalst sluit het tijdelijk terugvallen op vervuilende brandstoffen als kolen het halen van de klimaatdoelen niet uit. "Mits we gas als tussenstap overslaan en we weliswaar iets langer kolen gebruiken, maar vervolgens veel sneller op hernieuwbare energie overgaan."

Van Aalst waarschuwt wel voor te hoge verwachtingen. "Aan het begin van de coronacrisis dachten we ook dat we erna allemaal minder auto zouden gaan rijden en zouden gaan vliegen, maar daar is uiteindelijk weinig van terechtgekomen."