Vluchtelingenstroom op gang vanuit Oekraïne, buurlanden bereiden opvang voor

Door het oorlogsgeweld zijn in Oekraïne veel mensen op de vlucht geslagen. In Kiev staan lange files van mensen die de bestookte hoofdstad willen verlaten. Aan de grenzen worden nog geen grote vluchtelingenstromen gemeld, maar buurlanden bereiden zich daar wel op voor.

Toen de Russische aanval vannacht begon, zochten inwoners van Kiev hun toevlucht in metrostations. Nu het daglicht is, bereidt de bevolking zich voor op tekorten: er staan lange rijen bij pinautomaten, benzinepompen en supermarkten.

Op de vierbaansweg van Kiev naar Lviv in het westen staat het verkeer vanmorgen vast over enkele tientallen kilometers. De files ontstonden nadat het luchtalarm vanochtend was afgegaan en de eerste inslagen in Kiev waren gemeld.

Ook in Marioepol waren inwoners wanhopig:

"We zijn bang voor de bombardementen", hoorde een verslaggever van persbureau Reuters van Oxana, die vaststond met op de achterbank haar 3-jarige dochter. Ze had nog niet besloten wat hun eindbestemming gaat worden; eerst wil ze uit Kiev zien weg te komen.

Ook op het vliegveld van de stad melden zich mensen die het land willen verlaten, al is het maar de vraag of hun vlucht wel zal vertrekken: het luchtruim van het land is afgesloten. "We kregen te horen dat onze vlucht geannuleerd is, maar niemand vertelt wat we moeten doen of waar we heen moeten", vertelde de gefrustreerde reiziger Gulnara aan Reuters.

Opvangcentra

Bij de grensovergangen in het westen van het land wordt een flinke vluchtelingenstroom verwacht. EU-landen als Hongarije, Slowakije en Polen treffen voorbereidingen. Duitsland en Finland hebben hulp toegezegd bij de opvang in die landen. Buurland Moldavië houdt rekening met tienduizenden vluchtelingen uit het oosten.

In Polen worden bij de grens acht opvangcentra ingericht waar Oekraïners voedsel, medische hulp en informatie over de asielprocedure kunnen krijgen. Slowakije stuurt 1500 militairen naar de grens om de opvang bij zijn grens te ondersteunen. "We staan klaar om te helpen. We kunnen ook mensen toelaten die niet alle benodigde papieren hebben", zegt een regeringswoordvoerder.

Hongarije stuurt een onbekend aantal militairen naar de grens. Zij moeten volgens de minister van Defensie niet alleen humanitaire hulp leveren, maar ook voorkomen dat het geweld overslaat vanuit het buurland.

De eerste vluchtelingen arriveren in Polen:

De VS zei deze week dat een oorlog zou kunnen leiden tot mogelijk vijf miljoen vluchtelingen uit Oekraïne, een land met 44 miljoen inwoners. Mogelijk zal een deel van hen niet de grens oversteken maar opvang zoeken in het westen van het land, in de hoop dat het daar relatief rustig blijft.

Er ontstaan files bij de grens met Slowakije:

Extra maatregelen zijn in Nederland nog niet nodig, zegt een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid. "We houden binnen de asielketen altijd rekening met fluctuaties in de asielinstroom als gevolg van nieuwe geopolitieke ontwikkelingen." Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam heeft al laten weten dat zijn stad vluchtelingen uit Oekraïne wil opvangen.

Doordat de Europese Unie in 2017 een associatieverdrag met Oekraïne heeft gesloten, mogen Oekraïners met een digitaal paspoort vrij reizen. Voor een korte reis is een verblijfsvergunning dus niet nodig. Justitie meldt dat voor asielaanvragen uit het land de bestaande procedures gelden.

Vluchtelingenwerk Nederland vindt dat het Nederlandse asielbeleid achterhaald is door de ontwikkelingen. De organisatie pleit ervoor om Oekraïne van de lijst met veilige landen te halen en uitzetting ernaartoe voorlopig op te schorten.