Rutte: diepe excuses voor structureel geweld in Indonesië
Premier Rutte biedt naar aanleiding van het rapport over geweld tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog "diepe excuses" aan aan de bevolking van Indonesië. Hij voegt daaraan ook excuses toe aan iedereen in ons land die werd geraakt door het geweld.
"Voor het stelselmatige en wijdverbreide extreme geweld van Nederlandse zijde in die jaren en het consequent wegkijken door vorige kabinetten maak ik vandaag diepe excuses aan de bevolking van Indonesië. Vandaag moeten we bovendien constateren dat excuses op hun plaats zijn voor iedereen in ons land die met de gevolgen van de koloniale oorlog in Indonesië heeft moeten leven.
Rutte sprak in Brussel waar hij is voor EU-overleg:
Rutte zegt dat de verantwoordelijkheid voor deze "zwarte bladzijde" niet bij individuele militairen ligt, "die slecht voorbereid op een onmogelijke missie werden gestuurd". Hij wijst de instanties aan die het institutionele geweld mogelijk maakten: de Nederlandse regering, het parlement, de krijgsmacht en de juridische macht. Hij spreekt van een collectief falen.
"De heersende cultuur was er een van wegkijken, afschuiven en een misplaatst koloniaal superioriteitsgevoel. Dat is, zelfs na zoveel jaren, een pijnlijke constatering."
Deze excuses zijn wat ze zijn: voluit de erkenning dat wij met z'n allen gefaald hebben.
De premier gaat verder dan de excuses die koning Willem-Alexander in 2020 al aanbood. Op staatsbezoek in Jakarta sprak die toen over "geweldsontsporingen", in lijn met het kabinetsstandpunt dat geweld wel was voorgekomen, maar een uitzondering was.
Rutte erkent dat die lijn, die opeenvolgende Nederlandse kabinetten sinds 1969 aanhielden, niet meer houdbaar is. Volgens is "een verdere precisering" van die woorden nodig nu is vastgesteld dat geweld stelselmatig en wijdverbreid was.
Gevraagd of de excuses ook betekenen dat meer groepen aanspraak kunnen maken op herstelbetalingen, verwees Rutte naar de bestaande regelingen voor nabestaanden maar kondigde geen nieuwe aan. "Deze excuses zijn wat ze zijn: voluit de erkenning dat wij met z'n allen gefaald hebben."
Rutte kondigde ook geen nieuw standpunt aan over eerherstel voor de dienstweigeraars van destijds. Volgens hem is het lastig om daar in algemene zin uitspraken over te doen, omdat de verschillende omstandigheden van elk geval niet precies zijn vast te stellen.
