Kinderen uitgenodigd voor vaccinatie, dit zijn de voor- en nadelen

Vanaf vandaag krijgen kinderen tussen 5 en 11 jaar een uitnodiging voor een coronaprik. Veel ouders weten nog niet of ze dit moeten laten doen. Ruwweg de helft zegt dat ze hun kind waarschijnlijk laten vaccineren, blijkt uit onderzoek van het RIVM. In de andere helft zitten veel twijfelaars.

De Gezondheidsraad en artsen bestempelen het vaccin na onderzoek als veilig voor kinderen en stellen dat de voordelen opwegen tegen de nadelen. De keuze voor vaccinatie van jonge, gezonde kinderen ligt bij de ouders, benadrukt het RIVM. Er is geen vaccinatiedoelstelling.

We zetten de voor- en nadelen van het vaccineren van kinderen tegen covid op een rij.

De voordelen van vaccinatie

Over het algemeen worden kinderen minder ziek door corona dan volwassenen, maar er is een zeldzaam risico: MIS-C, wat staat voor Multisystem Inflammatory Syndrome Children. Dat is een hevige ontstekingsreactie waarbij het afweersysteem van een kind overdreven reageert op het virus. Organen als hart, nieren, longen en hersenen kunnen worden aangevallen.

Ongeveer 1 op de 5000 kinderen met een corona-infectie krijgt zo'n ontstekingsreactie. Naar schatting hebben zo'n 200 kinderen in Nederland MIS-C gehad. In december werd verwacht dat in ons land nog 100 tot 150 kinderen MIS-C zullen krijgen. Ongeveer de helft kwam op de IC terecht. Geen van hen is overleden door de hevige ontsteking.

Dat MIS-C kinderen ernstig ziek maakt, staat volgens kinderarts-immunoloog Emmeline Buddingh van het Willem-Alexander Kinderziekenhuis in Leiden buiten kijf. "Maar dat een kind een jaar later herhaaldelijk moet worden opgenomen vanwege MIS-C is uitzonderlijk. Doorgaans knappen kinderen na behandeling op."

Langdurige klachten na corona worden ook bij kinderen gemeld, maar minder vaak dan bij jongeren en volwassenen. Hier is nog veel onduidelijk over. "Daarin variëren allerlei onderzoeken enorm", zegt Lieke Sanders van het RIVM . "Long covid lijkt vooralsnog vrij beperkt voor te komen. Hier is minder dan 5 procent kans op, de verwachting is dat dit eerder rond de 2 à 3 procent ligt."

Het is niet bekend hoe goed vaccinatie beschermt tegen long covid. Ook is niet duidelijk in hoeverre omikron tot deze klachten leidt, maar de Gezondheidsraad acht het waarschijnlijk dat vaccinatie voorkomt dat kinderen langdurige klachten houden na een besmetting.

We gingen de straat op met de vraag: laat je je kind vaccineren?

Als kinderen corona krijgen, is het ziektebeeld vaak een stuk milder dan bij volwassenen. Vaak is het vergelijkbaar met een verkoudheid, in veel gevallen is er zelfs niets van te merken. Toch kunnen kinderen ook in het ziekenhuis belanden na een infectie. Vaccinatie beperkt de kans op ernstige coronaklachten met 90 procent bij kinderen van 5 tot en met 11 jaar.

Vaccinatie van kinderen kan helpen de omikrongolf te beperken. Dit kan leiden tot minder ziekenhuisopnames en minder lesuitval. Ook worden gezinsleden en kwetsbare personen in de omgeving van het kind beter beschermd.

De kans op besmetting wordt door het RIVM in de eerste maanden na vaccinatie ongeveer twee derde lager geschat. Net als bij volwassenen wordt verwacht dat bescherming tegen infectie op de langere termijn afneemt.

"Baat het niet, dan schaadt het niet", concludeert Sanders over de voordelen. "Door vaccinatie kun je MIS-C voorkomen. Je beperkt ziekenhuisopnames met 90 procent en kunt gezinsleden beter beschermen. De bijwerkingen duren bovendien kort."

De nadelen van vaccinatie

Kinderen krijgen een aangepaste, lagere dosering van het Pfizer-vaccin. Net als volwassenen krijgen ze twee prikken.

De bijwerkingen zijn volgens de Gezondheidsraad mild tot matig en komen net als bij volwassenen vaker voor na de tweede dosis. Het gaat grotendeels om pijn op de prikplek (74 procent gemeld), koorts (7 procent), vermoeidheid (39 procent) en hoofdpijn (28 procent).

Een heel zeldzame mogelijke bijwerking kan myocarditis zijn. Dat is een ontsteking van de hartspier. Het risico daarop acht de Gezondheidsraad zeer klein, kleiner dan de kans op MIS-C. Internationaal zijn er ook nog geen gevallen van myocarditis geconstateerd na vaccinatie bij kinderen van 5 tot 11, zegt de Gezondheidsraad. In onder meer de VS, Canada en Israël zijn al miljoenen kinderen uit die leeftijdsgroep ingeënt.

Sommigen vrezen voor de langetermijneffecten van vaccinatie. "Als er consequenties zijn, dan zie je dat in de eerste weken na vaccinatie", zegt Sanders van het RIVM. "We blijven het in de gaten houden, maar historisch gezien is er niets bekend over bijwerkingen van andere vaccins op de lange termijn." De verwachting is nu dan ook er geen langetermijnbijwerkingen zijn.

Naar schatting heeft een derde tot twee derde van alle kinderen tot 11 jaar inmiddels corona gehad. Hierdoor hebben ze al enige immuniteit opgebouwd. Als een kind corona al heeft doorstaan en daar geen grote nadelige effecten van heeft ondervonden, is de kans op ernstige klachten erg klein. MIS-C is bijvoorbeeld vooralsnog alleen waargenomen bij kinderen die voor het eerst corona krijgen.

"De kans op ernstige klachten door corona is bij een kind bovendien klein. MIS-C is zeldzaam en ziekenhuisopnames komen ook beperkt voor. Ook na vaccinatie is er bovendien een kans dat een kind opnieuw besmet raakt", somt Sanders op.