PvdA en JA21 zijn tegen de 'ontkoppeling' van de AOW, zeggen partijleiders Lilianne Ploumen en Joost Eerdmans tegen Nieuwsuur. Daarmee komt die maatregel uit het regeerakkoord op losse schroeven te staan.
PvdA en JA21 spelen een belangrijke rol in de oppositie, omdat ze de coalitiepartijen eigenhandig aan een meerderheid in de Eerste Kamer kunnen helpen. De coalitiepartijen hebben daar 32 zetels, zes te weinig om tot een meerderheid te komen. Zonder steun van JA21 (zeven zetels), PvdA (zes zetels), of van GroenLinks, waar die laatste partij mee optrekt, is de kans dat de maatregel door de Eerste Kamer komt klein.
Drie miljard per jaar
De ontkoppeling van de AOW heeft te maken met de geplande stapsgewijze verhoging van het minimumloon met 7,5 procent. Daarmee stijgt ook de hoogte van de uitkeringen, want die is gekoppeld aan de hoogte van het minimumloon. Per wet is nu nog geregeld dat naast de uitkering ook de AOW evenveel mee moet stijgen met het minimumloon. Maar daar wil het kabinet dus vanaf.
Met het ontkoppelen van de duurste uitkering, de AOW, hoopt het kabinet de kosten te beperken. "Dat scheelt de staatskas ruim drie miljard euro per jaar", zegt econoom Mathijs Bouman. "Dat is ongeveer evenveel als het hele bedrag dat het kabinet extra aan Defensie gaat uitgeven."
Geen kruimels
Toch gaan de PvdA en JA21 de maatregel niet steunen. "Mensen die hard voor onze zekerheden hebben gewerkt, werk dat we nu onmisbaar vinden, gaan er bij dit plan niet op vooruit als het minimumloon stijgt", zegt Ploumen. "Ik vind dat de bijl aan de wortel van de solidariteit. Ik vind het unfair om met miljarden te smijten en tegelijk AOW'ers met een steeds leger wordende portemonnee achter te laten."
Ook voor JA21-partijleider Eerdmans is instemmen met de maatregel in principe onbespreekbaar. "Mensen die hun hele leven hard hebben gewerkt, getrouwd zijn en een klein pensioen hebben gaan er per jaar iets van duizend euro op achteruit. Dat zijn mensen die zelf niks aan hun eigen positie kunnen doen, want ze zijn al gestopt met werken en zijn afhankelijk van hun pensioen."
Alleen bij heel grote toezeggingen staat de deur voor JA21 op een kier, zegt Eerdmans. "Als invoer van het strenge Deense migratiemodel op tafel komt, dan valt er te praten. Maar voor een paar kruimels gaan we het niet doen. En ik verwacht niet dat zoiets naar ons toekomt."
Doorschuiven naar toekomst
De kans dat gebrek aan steun vanuit de oppositie bij meer onderwerpen uit het regeerakkoord een probleem wordt is groot, zegt politiek verslaggever Arjan Noorlander. "Om onderling geen ruzie te krijgen heeft het kabinet veel plannen die heel veel geld kosten op tafel gelegd, maar die mochten niet leiden tot allerlei vervelende belastingverhogingen. Daarom wordt de rekening grotendeels doorgeschoven naar de toekomst."
"Maar dat betekent ook dat als oppositiepartijen wensen hebben, dat direct geld gaat kosten dat niet naar de toekomst doorgeschoven kan worden. Dat geldt voor de ontkoppeling van de AOW, maar ook voor bijvoorbeeld het afkopen van het gascontract met Duitsland, waar nu ook al discussie over is."
Ook in de achterbannen van de coalitiepartijen is onrust ontstaan over het plan. Maandag stuurden de ouderennetwerken van VVD, CDA en D66 een boze brandbrief naar de eigen Kamerfracties met het verzoek de maatregel terug te draaien.
