Formatie nieuw kabinet van start: Rutte bespreekt 'de poppetjes'
VVD-leider Rutte is door de Tweede Kamer benoemd als formateur voor een nieuw kabinet. Na een formatiedebat steunde een meerderheid zijn benoeming, zodat hij op zoek kan gaan naar een nieuwe kabinetsploeg. Naar verwachting zal die in januari op het bordes staan bij de koning.
Vandaag ontvangt Rutte Sophie Hermans (VVD), Sigrid Kaag (D66), Wopke Hoekstra (CDA) en Gert-Jan Segers (CU), met wie hij deze week het coalitieakkoord sloot. Ze zullen namen uitwisselen van mensen die minister of staatssecretaris kunnen worden. Aansluitend is er 's middags een persconferentie over de werkwijze van Rutte.
Vanaf 3 januari spreekt Rutte de kandidaten, die tegen die tijd zijn doorgelicht door de inlichtingendienst AIVD.
De benoeming van Rutte tot formateur volgt op het Kamerdebat over het coalitieakkoord dat deze week werd gepresenteerd. Daar deden ook de informateurs Remkes en Koolmees aan mee. Veel partijen hadden lof voor het harde werk van de informateurs, maar er klonk ook veel kritiek op allerlei punten van de inhoud van het akkoord.
Discussie over de zorgkosten
Vooral tegen de zorgplannen van de coalitie hebben veel oppositiepartijen bezwaar. Ze leggen die plannen uit als een structurele bezuiniging van ongeveer 5 miljard, die ze juist in coronatijd niet te verantwoorden vinden. Coalitiepartij de ChristenUnie vindt op zijn beurt de plannen te makkelijk worden weggezet als bezuiniging.
Met name de PVV, SP, PvdA en GroenLinks willen dat de zorgplannen anders worden ingevuld en GroenLinks-leider Klaver vindt het niet getuigen van een nieuwe bestuurscultuur dat de plannen ook al financieel vastliggen.
"U denkt gewoon door te gaan op de oude manier. Als u echt wil samenwerken, moet u daar de ruimte voor bieden, want dit is zoals iedere coalitie tot nu toe heeft gewerkt", aldus Klaver.
Rutte waarschuwt juist voor een "koekoeksjong dat andere uitgaven het nest uit duwt". Eerder kwam de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) met een vergelijkbare waarschuwing.
Een ander punt van kritiek van de oppositie was dat niet in detail is vastgelegd waar de vele miljarden die de coalitie beschikbaar wil maken heengaan. Ploumen (PvdA) en Klaver willen dat er voorafgaand aan de presentatie van het regeerakkoord "afrekenbare doelen" worden gesteld.
Van der Staaij (SGP), die - Rutte imiterend - zei dat "er met miljarden wordt gestrooid alsof het niks is", sluit zich aan bij de oproep om doorrekeningen van de planbureaus.
Van der Staaij imiteert een verontwaardigde Rutte:
Verder besprak de Kamer in het debat de ongewenstverklaring van mensen die illegaal in Nederland zijn. Een deel van de oppositie legt de beoogde uitbreiding van die ongewenstverklaring uit als een strafbaarstelling voor illegaliteit, iets waar juist coalitiepartij D66 zich in het verleden fel heeft verzet. Kaag verdedigde zich met de uitleg dat dit geen generieke strafbaarstelling van illegaliteit is, maar het sluitstuk van een langer proces.
Ook het vertrouwen in Mark Rutte kwam veel ter sprake. Wilders (PVV) typeerde Rutte als een "politieke pyromaan die nu weer brandweercommandant wil worden". De nieuwe bestuurscultuur die de oppositie en coalitie zeggen na te streven, was ook onderwerp van gesprek. Informateur Remkes zei dat de huidige cultuur niet is ontstaan onder de kabinetten-Rutte, of in Den Haag.
Met name D66-leider Kaag, die net als CU-leider Segers in april afstand nam van Rutte - "hier scheiden onze wegen" - werd bevraagd over haar hervonden vertrouwen in de VVD- leider. Ze legde uit dat dat een lang proces is geweest.
Sinds april hebben de twee politici veel tijd met elkaar doorgebracht en veel met elkaar gesproken. Kaag zegt dat, wanneer je problemen kunt overwinnen "met mensen van wie je van heel ver moet komen", de relatie ook juist kan groeien. "Dan heb je een veel sterkere vertrouwensband dan met degenen die je dacht te kunnen vertrouwen", aldus Kaag.
