Prijzen blijven maar stijgen, moeten we ons zorgen maken?

De inflatie is in november gestegen tot 5,6 procent gestegen, het hoogste niveau sinds de eerste meting door het Europese statistiekbureau Eurostat 24 jaar geleden. De prijsstijgingen zijn al maanden aan de gang en gaan steeds iets sneller, maar niet iedereen voelt ze even hard.

"Ik begrijp goed dat er angst is: voor spullen van dezelfde waarde moet je meer geld betalen", zegt Sandra Phlippen, hoofdeconoom van ABN Amro. "Maar het is onverstandig als mensen daarop gaan reageren door nu te kopen, omdat het anders duurder wordt. Dus probeer je in toom te houden in je hamstergedachte."

Duurder gas en stroom

Dat de inflatie naar recordhoogte is gestegen, komt vooral door de hogere energieprijzen. Die zijn in heel Europa met ruim een kwart toegenomen. En dat is volgens Marieke Blom, hoofdeconoom van ING, ook een reden om je niet te veel zorgen te maken.

"Realiseer je dat energie een jaar geleden heel goedkoop was. Dus die prijsvergelijking is niet helemaal eerlijk. En het verschilt van persoon tot persoon hoe de inflatie wordt gevoeld. Hoe meer je bijvoorbeeld auto rijdt, hoe meer je de inflatie voelt."

Daar sluit Phlippen zich bij aan. "De prijsstijgingen komen door de duurdere energie en grondstoffen. Maar dat betekent niet dat alles wat je in de supermarkt koopt, ook 5 procent duurder is. En dat gaat ook niet gebeuren."

Dat de inflatie op dit moment zo hard stijgt, heeft dus meerdere oorzaken. Hoe dat precies zit, zie je in de video:

Vooral huishoudens met een laag inkomen of mensen die veel energie verbruiken, komen de prijsstijgingen het hardst aan. Eerder werd besloten dat huishoudens honderden euro's compensatie krijgen om de hogere energierekening op te vangen. In het begrotingsdebat van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt momenteel besproken of de laagste inkomens verder tegemoet kunnen worden gekomen.

Kerstuitkering opzij zetten?

Het is volgens Phlippen niet nodig om bijvoorbeeld de eindejaarsuitkering - als je die tenminste hebt - opzij te zetten vanwege de inflatiecijfers. "We moeten niet paniekeren. Er is over het algemeen veel spaargeld waarmee de inflatie kan worden opgevangen."

De hogere energieprijzen zijn in heel Europa voelbaar, waardoor producten en diensten duurder zijn geworden. Nederland ligt met 5,6 procent boven het Europese gemiddelde in november, maar is niet de koploper. Dat is Litouwen, met een inflatie van 9,3 procent. Ook buurlanden Duitsland (6 procent) en België (7,1 procent) hebben te maken met een hoger inflatiecijfer.

Of de boodschappen duurder zijn in Duitsland, kan op basis van de inflatiecijfers niet gezegd worden. "Inflatie gaat over de verandering van prijsniveaus. Dus boodschappen kunnen in Duitsland goedkoper zijn, maar sneller in prijs stijgen", zegt Blom.

En de toekomst?

Hoe de inflatie zich nog gaat ontwikkelen, is volgens de economen lastig te zeggen. Het kan een tijdelijk effect zijn door de energieprijzen, waar ook corona een grote invloed op heeft. Want zodra mensen minder reizen door coronamaatregelen, dalen de olieprijzen weer. En dat zorgt weer voor lagere inflatie.

Economen zien in ieder geval nog niet dat er direct gereageerd wordt op de inflatie. Zo is er nog geen sprake van hogere lonen of meer loononderhandelingen.

Het Centraal Bureau voor de Statistiek komt volgende week dinsdag met het officiële Nederlandse inflatiecijfer, volgens een iets andere definitie. Dat komt naar verwachting rond de 5 procent uit.