Effect hoge inflatie verschilt per persoon, 'maar lage inkomens hardst getroffen'

• 

  Leen Kraniotis

  redacteur economie

De inflatie is in oktober gestegen naar 3,4 procent, maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek vandaag bekend. Daarmee is de prijsstijging van producten en diensten het hoogst sinds april 2002. Dat alles duurder wordt is voor iedereen vervelend, maar lagere inkomens worden er in het algemeen het hardst door getroffen.

"Iemand met een laag inkomen geeft bijna al zijn geld uit, simpelweg omdat dat nodig is", zegt Peter Hein van Mulligen van het CBS. "Met uitgaven aan boodschappen en vaste lasten zoals de huur, zitten ze al dicht tegen honderd procent van hun inkomen aan. Dus die mensen hebben er het meeste last van als alles duurder wordt."

Basisbehoefte

De inflatie is vooral zo hoog doordat energie, zoals gas en benzine, hard in prijs is gestegen. "Energie is een basisgoed en lagere inkomens zijn gemiddeld een groter deel van hun inkomen aan dat soort basisbehoeften kwijt", zegt Marieke Blom, hoofdeconoom van ING.

"Mensen met een lager inkomen wonen ook vaker in huurwoningen die niet altijd even goed geïsoleerd zijn", zegt Van Mulligen. Ook daardoor zijn ze vaak een groter deel van hun inkomen aan gas kwijt. "Niet alle huurders wonen in een tochtig flatje, maar wel vaker." Blom ziet dat het bij mensen met lagere inkomens snel schuurt. "En het onhandige is dat het juist bij hen belangrijk is dat ze uitgaven aanpassen."

Uitgaven aanpassen

"Ik heb een gemiddeld inkomen" zegt de 27-jarige Sarah Soelman-Langenberg. "Maar ook voor mijn gezin maakt een hogere energierekening een groot verschil." Ze moest vorige maand een nieuw contract afsluiten en haar maandbedrag ging van 70 naar 210 euro. "140 euro meer per maand, dat is een behoorlijke klap geld. Er moeten nu geen onverwachtse uitgaven meer bijkomen, want dan gaat dat op onze spaarrekening inhakken."

Sarah en haar man verwachten binnenkort hun tweede kind. "We gaan nu niet meer uit eten en ook geen dagjes meer weg. We laten nu leuke dingen, want we willen straks wel genoeg geld hebben voor extra uitgaven, zoals luiers."

Uitgavenpatroon

In hoeverre jij persoonlijk geraakt wordt door de hogere inflatie hangt ook af van in hoeverre jouw uitgavenpatroon overeenkomt met dat van de gemiddelde Nederlander. Want het CBS berekent de prijsstijgingen op basis van de dingen waar mensen maandelijks gemiddeld hun geld uitgeven. Maand na maand houdt het CBS vervolgens de prijzen bij van al die producten en diensten.

Dit is waar we gemiddeld ons geld aan uitgeven. Het CBS houdt dat tot gedetailleerd bij, swipe om bijvoorbeeld te zien hoe onze uitgaven aan kleding en schoenen zijn onderverdeeld.

"Voor individuen kan de inflatie heel anders uitpakken", zegt Peter Hein van Mulligen van het CBS. "Als je niet rookt en sigaretten worden duurder, merk je daar niks van. Maar iemand die een pakje per dag rookt merkt dat echt wel."

De hoge inflatie komt voor een groot deel door hoge energieprijzen, vooral gas. Veel mensen worden daar nog niet door geraakt, want de hoge gasprijs geldt vooral voor mensen die afgelopen maanden een nieuw contract moesten afsluiten. De meesten met een variabel contract krijgen pas in januari met een prijsstijging te maken en mensen met een vast contract pas als dat afloopt.

Inflatie ontwijken?

Mensen kunnen wel proberen inflatie te ontwijken door uitgaven aan energie te verlagen. "Maar het is niet zo dat je vandaag dubbelglas bestelt en het morgen geïnstalleerd is", zegt Van Mulligen. "Je kan ook een dikke trui dragen en je thermostaat op 18 zetten. Maar dat is eigenlijk ook een soort welvaartsverlies, het leven is toch comfortabeler in een t-shirt op 21 graden."

De vraag is hoe lang energieprijzen zo hoog blijven. "Dat is lastig te voorspellen. Ook omdat dit een ongebruikelijke periode is, de nasleep van de coronacrisis", zegt Marieke Blom van ING. "Toch zeg ik ook, deze heel hoge energieprijzen zijn ongebruikelijk en toevallig gaat op dit moment 'alles mis'. Er zijn niet direct aanwijzingen dat dit volgend jaar zo doorgaat. De termijnmarkt verwacht voor later al lagere prijzen."