Klimaattop Glasgow neemt afgezwakte slotverklaring aan na bezwaren China en India
In Glasgow zijn vanavond nieuwe mondiale klimaatafspraken gemaakt. Na een dag vol discussies over de precieze formulering heeft de voorzitter van de top, de Brit Alok Sharma, de slotverklaring vanavond afgehamerd. Hiermee komt er een eind aan twee weken onderhandelen tussen bijna tweehonderd landen.
Op het laatste moment laaide de discussie met vooral China en India hoog op. De twee landen waren ontevreden over onderdelen van de tekst. China en India wilden een aanpassing van de tekst over fossiele brandstoffen en het stoppen met steenkool. In de tekst werd de aanvankelijke formulering, "towards phase out", op het laatste moment veranderd in "to phase down", ofwel 'verminderen' in plaats van 'uiteindelijk stoppen' met het gebruik van steenkool.
Voor andere landen uit vooral de Europese Unie en kleine eilandstaten was dit een flinke teleurstelling. Toch stemden uiteindelijk alle delegaties met de slotverklaring in. In toespraken eerder op de dag beklemtoonden veel landen dat er elementen zijn waar ze niet helemaal blij mee zijn, maar dat het belangrijk is om compromissen te sluiten. Want ook een afgezwakte overeenkomst is beter dan helemaal geen afspraak, zeiden ze.
Wereldwijde ambitie
Voorzitter Alok Sharma benadrukte de afgelopen veertien dagen geregeld dat de "1,5 graad levend gehouden" moest worden. Dat is gelukt, zegt hij vanavond, maar "de pols is zwak". Vooral de Amerikaanse klimaatgezant Kerry en eurocommissaris Timmermans probeerden tot op het laatst iedereen op één lijn te krijgen. Volgens Kerry zal de tekst tot meer wereldwijde ambitie leiden.
De Amerikaan erkent dat sommige landen ongemak zullen voelen bij onderdelen van de verklaring, maar wat hem betreft is het alles bij elkaar een goede tekst. "We kennen allemaal het adagium bij onderhandelingen: je kunt de drang naar perfectie een goed akkoord niet in de weg laten staan. En dit is goed, het is een krachtige verklaring", aldus Kerry.
Voordat duidelijk was dat de slotverklaring aangenomen zou worden, hielden meerdere vertegenwoordigers van kleine eilandstaten een emotioneel betoog. De eilanden vrezen voor de schadelijke effecten van zeespiegelstijging. Tijdens hun toespraak wezen ze erop dat ze thuis niet aan wilden komen met een slechte boodschap.
Zo hield de vertegenwoordiger van Tuvalu een foto van zijn drie kinderen omhoog, en zei: "Ik heb drie kleinkinderen en ik kijk elke avond naar hun foto. Ik denk aan wat ik ze vertel als ik terugkom uit Glasgow. Het beste kerstgeschenk is als ik kan vertellen dat Glasgow succesvol is." Zijn vrouwelijke collega uit Palau zei: "Ik wil niet terug naar mijn drie kinderen en ze vertellen dat we hier gefaald hebben. Het zal nooit zo zijn dat iedereen blij is, en toch roep ik iedereen op om mee te doen."
Maar India gebruikte zijn spreektijd om te benadrukken dat het recht heeft op een verantwoord gebruik van fossiele brandstoffen en dat die belangrijk zijn voor het welzijn van de bevolking. Het land beschuldigde rijke landen ervan er een onhoudbare levensstijl op na te houden, met een verspillend consumptiepatroon.
Drie onderwerpen
Het ging in Glasgow de afgelopen twee weken vooral over drie onderwerpen. Arme landen wilden meer geld van rijke landen voor het nemen van klimaatmaatregelen. Niet alleen moeten ook zij de energietransitie doormaken, ze zullen zich ook moeten aanpassen aan het veranderende klimaat. En daarnaast willen ze compensatie voor de schade die ontstaat door klimaatverandering.
Arme landen zijn het meest kwetsbaar voor overstromingen, extreme droogte en de stijgende zeespiegel als gevolg van de opwarming van de aarde. Tegelijkertijd zijn zij het minst verantwoordelijk voor de uitstoot van broeikasgassen.
Een ander heikel onderwerp vormde de temperatuurdoelen uit het Parijse klimaatakkoord. In dat akkoord uit 2015 staat dat de opwarming van de aarde "ruim onder" de twee graden moet blijven, en liever nog onder 1,5 graad. Maar sindsdien heeft de wetenschap aangetoond dat de gevolgen bij twee graden veel ernstiger zullen zijn dan bij 1.5 graad.
Klimaatdoel aanscherpen
Daarom wilden vooral de Europese Unie, de Verenigde Staten en laaggelegen eilandstaten dat in de slotverklaring zou staan dat ingezet moet worden op maximaal 1,5 graad. Voordat 'Glasgow' begon was al duidelijk dat alle klimaatambities van landen bij elkaar opgeteld bij lange na niet genoeg zouden zijn om dat doel te bereiken. Daarom is nu afgesproken dat landen volgend jaar een aangescherpt klimaatdoel moeten presenteren, zodat de 1,5 graad wel binnen bereik komt.
Het derde belangrijke onderwerp vormt het zogenaamde Rulebook. Daarmee wordt de verzameling regels bedoeld, waar landen aan moeten voldoen bij het uitvoeren van het Parijse klimaatakkoord. Over dit Rulebook is zes jaar lang onderhandeld. Vooral artikel zes leidde tot eindeloze discussies. Het regelt de handel in uitstoot tussen landen.
