Alleen toegang na coronaprik of genezing? 'Erg aannemelijk dat 2G helpt'

Bronnen rond het Outbreak Management Team melden vandaag dat het OMT aan het demissionaire kabinet adviseert om, ná een korte en beperkte lockdown, '2G' in te voeren om de oplopende coronacijfers een halt toe te roepen. Ongevaccineerden krijgen met die maatregel niet meer overal toegang, mensen die zijn gevaccineerd of corona hebben gehad wel. Wat is eigenlijk het effect van die controversiële, beperkende maatregel?

Volgens epidemioloog Frits Rosendaal (LUMC) is het "erg aannemelijk" dat de maatregel helpt om het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames te verminderen. Vooral ongevaccineerden worden erdoor beschermd, is het idee. Nu is er nog geen onderscheid tussen wie toegang krijgt met een QR-code; zowel gevaccineerden als ongevaccineerden mogen naar binnen, al moeten ongevaccineerden zich wel eerst laten testen.

"Met het huidige systeem komen de ongevaccineerden met een negatieve test een evenement binnen. Zij kunnen daar dan besmet raken en hebben een hogere kans dan gevaccineerden om ernstig ziek te worden en opgenomen te worden, met druk op de ziekenhuizen tot gevolg. Bovendien besmetten ongevaccineerden meer mensen dan gevaccineerden", zegt Rosendaal.

'25 procent minder besmettingen'

Modelleurs van de TU Delft berekenden recent wat de winst van het 2G-systeem zou zijn. Hun model laat zien dat het vooral de gevaccineerden zijn die het virus meenemen naar een evenement, omdat zij zich nu niet hoeven te laten testen.

Met de maatregel zouden op evenementen 25 procent minder besmettingen zijn ten opzichte van het huidige beleid met coronatoegangsbewijzen, concluderen de onderzoekers. Het aantal ziekenhuisopnames als gevolg van een evenement zou volgens het onderzoek met 94 procent afnemen bij de huidige vaccinatiegraad.

Klik op de afbeelding hieronder voor de berekening van de TU Delft. Hierbij is uitgegaan van een fictief evenement met een gemiddelde leeftijdsverdeling, waarbij 75 procent van de bezoekers is gevaccineerd en er op dat moment veel besmettingen in de samenleving zijn (prevalentie van 0,5 procent).

Het effect van de maatregel op het verminderen van het aantal ziekenhuisopnames is veel groter bij evenementen waar veel ouderen komen, omdat oudere mensen de grootste kans hebben om in het ziekenhuis opgenomen te worden. Toch is Rosendaal er geen voorstander van om de maatregel alleen in te voeren bij evenementen met ouderen, omdat een leeftijdsgrens volgens hem moeilijk te trekken is.

"Je loopt het risico om in een eindeloze discussie te raken, net als bij een halfslachtige lockdown." Bovendien wijst hij erop dat het systeem ook gericht is op het voorkomen van besmettingen.

Het gevolg van invoering van het model is wel dat het mensen uitsluit van deelname aan een deel van het openbare leven, zolang zij zich niet laten vaccineren. Hoogleraar medische ethiek Mariëtte van den Hoven van het Amsterdam UMC is daarom tegen invoering. Volgens haar worden ongevaccineerde mensen onterecht over één kam geschoren. "Terwijl het belangrijk is om aandacht te houden voor de diversiteit in de samenleving."

Als de ongevaccineerde groep alleen zou bestaan uit corona-ontkenners en mensen die de regels naast zich neerleggen, dan zou ze minder moeite hebben met het systeem. "Maar tussen de ongevaccineerden zitten ook mensen die om medische redenen niet gevaccineerd kunnen worden, mensen die slecht bereikt worden en mensen die vanwege religieuze overwegingen niet gevaccineerd willen worden. Het gaat wel heel ver om hen allemaal buiten te sluiten."

Nieuwsuur sprak met deskundigen die eveneens kritisch zijn op het 2G-model:

De modelleurs hebben daarom ook gekeken naar een alternatief model: 1G, waarbij iedereen zich moet laten testen om toegang te krijgen tot horeca en andere uitgaangelegenheden. Het aantal besmettingen als gevolg van een evenement zou daardoor veel meer afnemen dan bij 2G, namelijk met 74 procent. Maar het effect op ziekenhuisopnames is volgens hen minder groot dan bij 2G. Zij rekenen bij 1G op een afname van 74 procent van de ziekenhuisopnames.

Overigens hebben ze hierbij niet gekeken naar hoeveel ziekenhuisopnames dit op de lange termijn voorkomt. Doordat het systeem meer besmettingen voorkomt dan 2G, zou het op de lange termijn ook meer effect kunnen hebben op de ziekenhuisopnames.

De reacties op het 2G-model lopen uiteen:

Rosendaal is hier toch geen voorstander van. "Dat is heel veel werk, dat krijg je niet voor elkaar. En daar zouden ook de gevaccineerden onder lijden, die al heel lang solidair zijn. Maar dat er íets moet gebeuren, is duidelijk."

Bovendien leidt 2G er volgens Rosendaal mogelijk toe dat mensen die nog niet gevaccineerd zijn, tóch een prik gaan halen. "Als bijkomend effect zou dat fijn zijn, want hoe meer mensen gevaccineerd zijn, hoe beter."