Rechtbank fluit UWV terug om te strikte toepassing wet, 'uitzonderlijke uitspraak'

De rechtbank in Arnhem heeft uitkeringsinstantie UWV teruggefloten, omdat die in een zaak rond een arbeidsongeschiktheidsuitkering de wet te strikt heeft toegepast. Volgens de rechtbank is de uitspraak uitzonderlijk.

De zaak gaat over de arbeidsongeschiktheidsuitkering van een 28-jarige vrouw. Die rondde onlangs haar studie af en begon toen te werken, maar na twee maanden werd bij haar een hersentumor geconstateerd, waardoor ze arbeidsongeschikt raakte. Even later werd ook een tumor in haar borst gevonden; naar verwachting zal de vrouw aan de ziekte overlijden.

Het UWV stelde vast dat ze recht had op een uitkering van 182,42 per maand. Bij de berekening daarvan wordt uitgegaan van het gemiddelde dagloon dat iemand in het jaar voorafgaand aan de uitkeringsaanvraag verdiende. Doordat de vrouw maar twee maanden gewerkt had, viel dat bedrag dus laag uit.

Ontwikkelingen in de rechtspraak

Voor die groep is eigenlijk een zogenoemde startersregeling bedacht. Daarin wordt alleen gekeken naar de periode waarin daadwerkelijk gewerkt is. Maar omdat de vrouw in dat hele jaar ook nog één dag voor een bijbaantje had gewerkt, mag het UWV een gemiddeld dagloon berekenen over het volle jaar voordat ze haar uitkering aanvroeg. Door die ene dag werk komt de vrouw niet aanmerking voor de startersregeling.

De vrouw en haar partner dreigen door de lage uitkering in financiële problemen te komen. Met het oog op die zeer nadelige persoonlijke gevolgen heeft de rechtbank het besluit vernietigd. Het UWV heeft zich weliswaar aan de wet gehouden, maar de instantie had zich niet zo strikt aan de regels moeten houden, stelt de rechtbank. Het nadeel voor de vrouw is onevenredig groot.

De rechtbank in Arnhem ziet de uitspraak als uitzonderlijk, omdat niet vaak gebruikgemaakt wordt van de bevoegdheid om de wet niet te volgen. Onder meer vanwege "ontwikkelingen in de rechtspraak", doet de rechter dat dus toch.

Met die ontwikkelingen wordt gedoeld op rechterlijke uitspraken van de afgelopen jaren, die erop neerkomen dat de regels niet altijd hoeven worden toegepast als de gevolgen onredelijk groot zijn. De vrouw heeft recht op een hogere uitkering, met terugwerkende kracht. Het UWV kan nog wel in beroep tegen de uitspraak.

Blij met uitspraak

De Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN) bevestigt dat het niet vaak voorkomt: "Maar het zit wel in het gereedschapskistje van rechters om dit te doen", zegt voorzitter Reinier Feiner.

Of het iets te maken heeft met de nasleep van de toeslagenaffaire, vindt hij moeilijk te zeggen : "Maar ik geloof wel dat rechters de laatste tijd zichzelf een spiegel voor hebben gehouden." Daarmee verwijst hij onder meer naar het overlegorgaan van bestuursrechters, dat onlangs uiterst kritisch oordeelde over het optreden van de rechters in de toeslagenaffaire. Feiner is blij met deze uitspraak van de rechtbank Arnhem: "Het is goed dat de rechtbank in dit geval oog heeft voor de menselijke maat."