VN-rapport Tigray: alle partijen schuldig aan mogelijke oorlogsmisdaden
Alle partijen die zijn betrokken bij het conflict in de Ethiopische regio Tigray hebben zich schuldig gemaakt aan mogelijke oorlogsmisdaden. Dat is de conclusie van een gezamenlijk onderzoek van de VN en de Ethiopische mensenrechtencommissie.
Het rapport komt een dag nadat in Ethiopië de noodtoestand is afgekondigd. Strijdgroepen uit Tigray rukken op naar de hoofdstad Addis Abeba. Ze hebben de strategisch gelegen steden Dessie en Kombolcha ingenomen, waardoor ze toegang hebben tot een belangrijke snelweg naar Addis Abeba. De VS heeft alle Amerikanen in het land al opgeroepen om te vertrekken.
Tot op dit moment zijn er meldingen van beschietingen en bombardementen waarbij burgers omkomen en willekeurige executies in Tigray. Er zijn veel ontheemden in het gebied en de humanitaire situatie wordt steeds slechter, zei de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN, Michelle Bachelet, bij de presentatie van het onderzoek.
Gruwelijk beeld
Alle partijen in het conflict, het Ethiopische leger, troepen uit de naburige regio Amhara en buurland Eritrea en de strijdgroepen uit Tigray zouden zich schuldig maken aan het folteren en vermoorden van burgers, aan groepsverkrachtingen en het oppakken van mensen louter op basis van etniciteit. Er is niet genoeg bewijs om te kunnen spreken van genocide, volkerenmoord.
Op basis van gesprekken met bijna 270 betrokkenen wordt in het rapport een soms gruwelijk beeld geschetst met gedetailleerde verhalen over verkrachtingen en verminkingen door Ethiopische militairen op hun bases.
Er is bewijs dat Eritrese militairen zo'n 100 burgers hebben gedood in Axum, dat Ethiopische troepen 70 mannen uit hun huis hebben gehaald en vermoord in drie dorpen in het zuiden van Tigray en dat strijders uit Tigray zo'n 200 Amhaarse burgers hebben vermoord in Mai Kadra. Dat heeft geleid tot vergelding door Amhaarse troepen, die op hun beurt Tigreeërs hebben gedood.
Het onderzoek gaat over de periode november 2020 (toen de strijd begon) tot juni van dit jaar. Of het veel effect zal hebben is twijfelachtig: Ethiopië en Eritrea doen allebei niet mee aan het Internationaal Strafhof, waar verdachten van oorlogsmisdaden worden berecht.
De onderzoekers beklagen zich verder over een gebrekkige medewerking van de Ethiopische overheid. Bachelet spreekt van "een zorgwekkend gebrek aan transparantie".
Eritrea wilde helemaal niet meewerken met het onderzoek. Het land heeft eerder ontkend dat zijn manschappen zich schuldig hebben gemaakt aan verkrachting. Ethiopië beweert dat er wel individuele militairen worden vervolgd voor verkrachting en moord. Ook rebellengroep het Volksbevrijdingsfront van Tigray (TPLF) heeft ontkend dat zijn strijders zich hebben misdragen: hooguit zou dat voor 'knokploegen' van burgers gelden.
Tigray was lang niet toegankelijk voor journalisten, maar correspondent Elles van Gelder mocht afgelopen zomer toch het gebied in. In deze video een verslag van haar bezoek en meer achtergrond over het conflict:
