Nu gas schaars is en de gasprijs snel omhoog gaat, dreigt gas onbetaalbaar te worden voor particulieren en bedrijven. De gaswinning in Groningen weer opschroeven om zo de prijs te drukken is geen optie, zegt René Paas, commissaris van de Koning in de provincie Groningen in Nieuwsuur. "Dat is uitgesloten."
"Het zou schandalig zijn als nationale politici vanwege de gasprijs besluiten om Groningers weer bloot te stellen aan de dreiging die destijds de reden was om te stoppen met boringen. Na 2022 is het klaar. Dan blijft het als waakvlam nog één of twee jaar open. Daarna lassen we het dicht. Groninger gas is geschiedenis." Als Groningen als waakvlam open blijft is er alleen bij een 'horrorwinter' de mogelijkheid om meer gas uit de grond te halen.
'Nederland niet in de kou zetten'
"Niemand in Groningen wil Nederland en zichzelf in de kou zetten. Maar als de waakvlam uit is dan kan het niet meer. Dan is het ook een kwestie van respect." Paas zegt dat er geen twijfel over mag bestaan dat de enige uitzondering een extreme winter is.
Vooralsnog is het grootste probleem de oplopende prijs. De eerste huishoudens krijgen al de rekening gepresenteerd en ook bij bedrijven zorgt het tekort aan betaalbaar gas voor problemen. Aluminiumfabriek Aldel in Delfzijl gaat vanaf zondag de productie voor 60 tot 70 procent stilleggen om de hoge gasprijzen. De directeur van Aldel, Eric Wildschut, kijkt daarom ook naar gas uit zijn provincie. "Er moet leveringszekerheid zijn en een stabiele elektriciteitsprijs. Daar kan Gronings gas een rol in spelen."
'Groningers hebben al genoeg geleden'
Demissionair minister van Financiën Wopke Hoekstra beloofde de Tweede Kamer vandaag dat de regering binnenkort komt met voorstellen om te kijken hoe de impact van de prijsstijgingen beperkt kan worden. Een optie is volgens ingewijden het verlagen van de energiebelasting. Zijn collega demissionair minister Stef Blok van Economische Zaken is duidelijk. Gronings gas is nu géén optie, zo laat zijn ministerie schriftelijk weten: "Het is absoluut geen optie om tijdelijk meer gas te winnen om de gasprijs te drukken." De enige uitzonderingen zijn een extreem koude winter of leveringsproblemen, voegt het ministerie nog wel toe.
Groningers vrezen dat er toch weer meer gas uit de grond gehaald gaat worden. Ook het Groningse Tweede Kamerlid Sandra Beckerman van de SP is er niet gerust op. "Zojuist was de vijfde aardbeving in een week. Er is een ramp aangericht in mijn provincie. Die gaskraan moet echt dicht." Of Beckerman gelooft dat de gaskraan ook echt dicht blijft? "Nee."
Henk Nijboer (PvdA) vindt het vanzelfsprekend dat de minister nu nog niet over het over het opendraaien van de gaskraan spreekt. "Het zou een schande zijn als de minister anders had besloten. Niet vanwege financiële redenen Groningers in gevaar brengen. Die hebben al genoeg geleden."
Shell en Exxon zitten er helemaal niet op te wachten om weer te gaan boren, vanwege de schadeproblematiek.
Hoekstra gaf in de Tweede Kamer aan dat hij verbaasd is "hoe snel dit probleem heel groot is geworden. Een maand geleden was dit nauwelijks een thema. Ik verwacht dat het kabinet een ingreep zal moeten doen." Jilles van den Beukel, energie-analist bij The Hague Centre for Strategic Studies, denkt dat er geen goede risicoanalyse is gemaakt van het stoppen met de gasboring in Groningen. "We hebben tot achter de komma uitgerekend hoe de aardbevingen minder worden als we minder gaan pompen, maar we hebben niet goed gekeken naar problemen in de aanlevering van gas."
Van den Beukel vermoedt dat er achter de schermen al gesprekken plaatsvinden tussen het ministerie van Binnenlandse Zaken en bedrijven als Shell en ExxonMobil, om toch weer meer gas uit de grond te halen in Groningen. "Maar Shell en Exxon zitten daar helemaal niet op te wachten, omdat ze dan ontegenzeggelijk te maken krijgen met allemaal schadeproblematiek."
'Maatschappelijke druk te groot'
Een terugkeer naar de oude hoeveelheden lijkt Van den Beukel sowieso niet realistisch. "Die maatschappelijke druk is in Nederland te groot." Volgens hem is het goed denkbaar dat Groningen op de waakvlam blijft in combinatie met een 'achterdeur' in het contract om bij te kunnen pompen in tijden van hoge nood. "Maar volgens veel mensen zitten we daar nu nog niet." Van den Beukel kan zich voorstellen dat dit bijvoorbeeld in februari, na een strenge winter, wel nodig is.
