Russen naar de stembus, maar van oppositie om op te stemmen is niet veel over
Vanaf morgenochtend tot en met zondag gaan Russen naar de stembus om te stemmen op afgevaardigden in de Doema, het Russische parlement.
Maar aan de vooravond van de verkiezingen is er van oppositie om op te stemmen niet veel meer over in Rusland. Sinds afgelopen zomer is de hele oppositiebeweging onder leiding van Aleksej Navalny opgedoekt. Daarmee is de echte oppositie in het land verdwenen.
En de kleinere oppositiepartijen die nog wel zijn toegestaan om mee te dingen naar een plek in de Doema, wordt het steeds moeilijker gemaakt. Talloze kandidaten zijn de afgelopen maanden door het hele land van de kieslijsten geschrapt.
Zo ook in Veliki Novgorod. Daar werden twee lokale kandidaten van de kieslijsten afgehaald omdat ze in het verleden steun hadden betuigd aan de gevangengenomen Aleksej Navalny, zie je in deze reportage van correspondent Iris de Graaf:
Analisten noemen dit ook wel de "minst vrije verkiezingen sinds Poetin in 2000 aan de macht kwam". Om te beginnen kan er dit jaar drie dagen lang gestemd worden. Mensen worden aangespoord vooral online te gaan stemmen door ze te belonen met kans op grote prijzen zoals huizen, auto's of honderdduizenden roebels.
In de Russische media verschenen deze week al meerdere berichten over geplande fraude of manipulatie van de uitslag. Ook zijn er dit jaar voor het eerst vrijwel geen onafhankelijke waarnemers aanwezig. Officieel allemaal vanwege beperkingen door de coronapandemie.
Repressie
In aanloop naar deze verkiezingen zag Rusland een golf van ongekende repressie. Navalny's beweging werd deze zomer tot extremistisch bestempeld en verboden - en iedereen die daar ook maar iets mee te maken had mag niet meedoen aan deze verkiezingen. Heb je ooit op de foto gestaan met Navalny, een oproep tot demonstratie gedeeld op sociale media of meegedaan aan de protesten, dan is deelname aan deze verkiezingen uitgesloten.
Tegenstanders van de autoriteiten werden veroordeeld, opgepakt, opgesloten, de grens over gejaagd of van de kieslijsten geschrapt. En niet alleen politici.
Vrijwel alle kritische en onafhankelijke media werden de afgelopen maanden tot 'buitenlands agent' bestempeld. Daarmee worden ze gezien als 'landverraders' en verliezen ze alle adverteerders. Ook activisten, juristen en individuele journalisten kregen het stempel opgelegd.
Dat heeft te maken met het feit dat de regeringspartij Verenigd Rusland nog nooit zo impopulair is geweest. Volgens een recente peiling is slechts zo'n 30 procent van de kiezers van plan om op Verenigd Rusland te stemmen. Maar voor de overwinning moet de partij een meerderheid van de stemmen krijgen, in elk geval 45 procent. En dus wil het Kremlin niets aan het toeval overlaten.
Laatste wapen
Naast het schrappen van kandidaten pakken de autoriteiten nu ook het laatste wapen van de oppositie aan. Een van de zwaktes van de Russische oppositie is dat ze van oudsher onderling erg verdeeld zijn en vaker ruziemaken dan samenwerken.
Navalny's aanhangers tuigden de afgelopen drie jaar een online systeem van 'Slim Stemmen' op om anti-regeringspartijstemmers door heel Rusland te verenigen. De app berekent welke kandidaat de meeste kans maakt om regeringspartij Verenigd Rusland te verslaan. Vlak voor de stembussen openen krijgt de kiezer een aanbeveling voor een proteststem in zijn of haar kiesdistrict. Tijdens eerdere regionale verkiezingen boekten oppositiekandidaten lokaal grote successen met dit systeem.
Maar ook dit systeem is inmiddels zo goed als uitgeschakeld. De helft van de tijd is de app geblokkeerd. Deze week verboden de autoriteiten zoekmachines Yandex en Google om resultaten op de zoekterm 'Slim Stemmen' te laten zien. Ook zijn er valse 'Slim Stemmen'-apps in omloop, om kiezers te misleiden. De strategie is: hoe minder de oppositie verenigd is, hoe groter de winkans is voor de regeringspartij.
Apathie
De meeste Russen die correspondent De Graaf sprak, zowel in Moskou als in de provincies, maken zich geen illusies over open en eerlijke verkiezingen dit jaar. "Het is moeilijk om enthousiast te zijn over verkiezingen waarvan de uitkomst grotendeels vaststaat", zegt iemand. Een ander: "Ik weet niet eens op wie ik moet stemmen, nu zoveel kandidaten verwijderd zijn" en: "Stem of stem niet, het resultaat staat toch al vast".
En ook die apathie komt de regerende partij goed uit. Want het zijn vooral de oppositiegerichte kiezers die - ontmoedigd door alle repressie - weg zullen blijven van de stembureaus.
