Ouderen worstelen met coronabewijs: 'Ik ga hiervoor geen nieuwe telefoon kopen'

• Daan van den Enden

Een terrasje pakken, uit eten gaan of een bezoek aan het theater kan vanaf 25 september alleen als iemand een coronabewijs kan laten zien. Maar voor ouderen kan dat een probleem opleveren, want de app vinden sommigen ingewikkeld en het bewijs printen lukt ook niet altijd. Een per post opgestuurd papieren alternatief is er wel, maar het is vaak lastig om die te krijgen.

Hoeveel mensen in de problemen komen, is niet helemaal duidelijk, zegt Renate Evers van ouderenbond ANBO. "Het is voor ons ook lastig om mensen te bereiken en de groep goed zichtbaar te krijgen. Maar we weten wel dat ruim een miljoen ouderen niet digitaal vaardig zijn."

In die groep zitten ouderen die helemaal geen smartphone hebben, weet Evers. "Maar soms hebben ze wel een smartphone, maar een ouder model waar zo'n app niet op draait. En soms is er wel hulp beschikbaar van hun kinderen of buren bijvoorbeeld, maar dan willen ze het zelf oplossen."

Het probleem is volgens Evers ook dat niet iedereen een DigiD heeft. "Deze problemen voorzagen we al deze zomer, toen mensen op vakantie wilden gaan. Daarom kunnen mensen met het algemene corona-informatienummer bellen voor een papieren coronapaspoort, voor mensen zonder printer of smartphone. Hiervoor moet je je BSN en postcode doorgeven en dan wordt het papieren bewijs binnen tien dagen opgestuurd."

Toch was niet iedereen hiermee geholpen, zo bleek. "Mensen kregen te horen dat ze toch een DigiD nodig hadden, of dat ze maar naar de bibliotheek moesten gaan om hulp te vragen met printen. Daarnaast kregen we klachten over lange wachtrijen."

Ook het ministerie van VWS erkende dat probleem, zegt Evers. "Er is om capaciteitsproblemen te ondervangen toen met een bandje begonnen dat wordt afgespeeld als mensen bellen. In dat bandje moet een beller zijn BSN en postcode intikken, maar dat gaat ook vaak mis."

Mary (80) belde dat nummer. "Ik ben niet thuis in dit soort dingen dus het leek me zo een goede oplossing. Mijn kinderen kunnen wel helpen, maar ik probeer om ze zo min mogelijk lastig te vallen. Ongeveer een maand geleden heb ik het bewijs aangevraagd. Ik heb via zo'n antwoordapparaat mijn gegevens doorgegeven, maar toen ik dat gedaan had, hoorde ik verder niets meer. Toen heb ik nog geprobeerd een mens aan de telefoon te krijgen, maar dat vond ik te lang duren dus toen heb ik opgehangen."

De 80-jarige gaf toen nog een keer haar gegevens door, waarna ze opnieuw tevergeefs wachtte op een bevestiging dat het gelukt was. "En toen kreeg ik een paar dagen geleden twee keer een brief met zo'n coronabewijs opgestuurd. Het was dus wel gelukt, maar dat bandje moet iets duidelijker, dat ze 'gegevens ontvangen' zeggen of zoiets."

Ze is wel blij dat ze het coronabewijs nu binnen heeft. "Lijkt me wel handig om te hebben, ik ga nog regelmatig naar het restaurant."

Jan Klomp (84) uit Maarssen belde ook het algemene coronanummer voor een papieren coronabewijs. "Daar verwezen ze me door naar de GGD, maar de GGD zei dat ik bij de priklocatie moet zijn, dus toen heb ik naar de priklocatie in Utrecht gebeld. Daar zeiden ze dat ik het RIVM moest bellen."

Kleinzoon in de IT

Meneer Klomp kreeg vervolgens weer een ander nummer van het RIVM, zegt hij. "Dat was het nummer van het ministerie van VWS, en nadat ik me door allerlei keuzemenu's had geworsteld, kreeg ik uiteindelijk te horen dat ik bij de GGD moest zijn!"

Het lukte uiteindelijk wel om een QR-code op zijn tablet te installeren. "Maar dan moet ik steeds mijn tablet meenemen als ik de deur uitga. Ik heb wel een smartphone, maar die is 12 jaar oud en daar werkt die QR-code niet op. Die telefoon is alleen voor noodgevallen, ik ga hiervoor geen nieuwe kopen, dat vind ik geldverspilling en milieuvervuiling."

Daarom houdt meneer Klomp het even dichter bij huis. "Ik zet wel zelf wel een kopje koffie, dan maar geen terras. Het is gewoon een zooitje. Ik heb wel een kleinzoon die in de IT zit. Die komt wel een keer langs en dan kan ik kijken of hij het op kan lossen. Ik heb het hem nog niet gevraagd."

Apart nummer

Om wachtrijen en andere problemen bij het callcenter te voorkomen, heeft de ANBO voor een apart telefoonnummer gepleit bij het ministerie van VWS. "Maar dat bleek niet te kunnen", zegt Evers. "Het ministerie zegt nu zijn best te doen om de capaciteit uit te breiden. We hebben gehoord dat er tussen de 700 en 1000 mensen per dag bellen om een papieren coronabewijs opgestuurd te krijgen."

Ook zouden callcentermedewerkers zijn geïnstrueerd om soepeler met de aanvragen om te gaan. "Als bijvoorbeeld eerder bleek dat mensen wel zelf konden printen, dan werd een opgestuurd bewijs vaak geweigerd. Het ministerie heeft nu aangegeven dat vanaf vorige week soepeler wordt omgegaan met aanvragen van bellers, maar het is nu nog te vroeg om te zeggen of dat ook al door bellers wordt opgemerkt."