Nieuwe cultuurseizoen met Uitmarkt van start: hoe gaat dat seizoen eruitzien?

In Amsterdam vindt dit weekend de Uitmarkt plaats, waar het culturele seizoen wordt afgetrapt. Na een jaartje het Museumplein overgeslagen te hebben, is het evenement terug op de vertrouwde stek. Weliswaar in aangepaste vorm zonder binnen- en buitenpodia, een boekenmarkt en infostands, maar met een openluchttheater waar er voorproefjes worden gegeven van het nieuwe seizoen.

Toch is er geen reden tot feest. De culturele sector verwacht het komend seizoen wederom minder publiek dan voor de coronacrisis te ontvangen. Dit is de conclusie na onderzoek van de taskforce culturele en creatieve sector, het samenwerkingsverband van ruim honderd branche-, beroeps- en belangenorganisaties in de culturele sector, opgericht om de coronacrisis het hoofd te bieden.

"We hebben de culturele sector gevraagd een schatting te maken van de mate waarin het publiek weer terugkomt", zegt Jeroen Bartelse, directeur van TivoliVredenburg en lid van de taskforce. "Daaruit blijkt dat de verwachting voor het najaar ligt op circa 40 procent voor podia, 50 procent voor musea en beeldende kunst en 65 procent voor bioscopen. Festivals kennen een praktisch verloren seizoen en de nachtcultuur mag nog niks."

De raming verbetert naarmate het jaar vordert en in de eerste helft van 2022, maar "de coronapandemie heeft ons geleerd nog heel voorzichtig te zijn", concludeert Bartelse.

Vraag en aanbod

Volgens hem hunkert een groot deel van het publiek weer naar voorstellingen en concerten, maar is het nog maar de vraag of ze ook meteen weer terug kunnen komen. Nieuwe capaciteitsbeperkingen, lockdowns, test- en vaccinatiedrempels en reisbeperkingen voor buitenlandse bezoekers kunnen op de loer liggen.

Ted Brandsen, directeur van Het Nationale Ballet, dat zaterdag te zien is tijdens de Uitmarkt, denkt ook dat mensen terughoudend zijn. "Er zijn veel mensen die het nog niet aandurven om zich in grote groepen te begeven. Aan de andere kant krijgen we ook veel berichten van onze bezoekers die niet meer kunnen wachten."

Daarnaast is het aanbod van cultuur veranderd. Hoewel de agenda's vol staan, zijn er ook onzekerheden. Het internationale muziekaanbod bijvoorbeeld wordt beïnvloed door reisbeperkingen. "Zolang er niet intercontinentaal gereisd kan worden, zal je er rekening mee moeten houden dat er internationaal aanbod wegvalt", legt Bartelse uit. "Daarnaast is er beperkte financiële ruimte om weer een nieuwe film, theater- dans of musicalproducties te maken."

Minder publiek betekent opnieuw fikse financiële tekorten. "We hebben nu uitgerekend dat er in het derde kwartaal circa 580 miljoen minder en in het vierde kwartaal ongeveer 420 miljoen euro minder publieksinkomsten zijn dan in een normaal jaar", zegt Bartelse.

En daarmee worden volgens Bartelse de artiesten en zzp'ers het hardst getroffen. Er is binnen de taskforce grote zorg over hun positie omdat de steun hen onvoldoende zou bereiken. "Door de lockdown zijn er geen opdrachten, geen optredens. Het gros van deze freelancers zit al anderhalf jaar zonder inkomen en met weinig steun. We moeten hen nu steunen. Ze vormen het kloppend hart van de sector. Ook daarom moet de sector weer open."

Het Nationale Ballet heeft gebruikt gemaakt van de overheidssteun. "We zijn heel blij dat we de steun hebben gehad om ons in staat te stellen om door te gaan. In veel landen is dit niet het geval en is de situatie vaak erbarmelijk. Met name ook voor dansers", zegt Brandsen. Met de steun waren zij wel in staat hun freelancers, die ze in mindere mate hebben kunnen inzetten, financieel te ondersteunen.

Tussen hoop en vrees

De opening van het seizoen is volgens de taskforce tussen hoop en vrees. De hoop is dat het einde echt in zicht is. De vrees is dat het virus toch weer toeslaat. Bartelse concludeert: "Wij zijn de eerste die sluiten en de laatste die opengaan." De taskforce culturele en creatieve sector doet daarom niet alleen een beroep op de overheid, maar doet vooral een beroep op zijn publiek om de sector het komende seizoen te steunen. "Kom weer terug en geniet van het rijke culturele aanbod."