Subsidie voor het lokaal aanleggen van zonnepanelen. Energiecoöperaties kunnen daarvoor een aanvraag doen bij de overheid, en daarmee een belangrijke rol spelen in de energietransitie. Maar het aantal aanvragen is veel hoger dan het bedrag in het potje aankan. En dat betekent dat veel projecten nu niet door kunnen gaan.
Nederland kent honderden zogenaamde energiecoöperaties: samenwerkingen van burgers om collectief aan de lokale energievoorziening te werken. Eén van die projecten is het aanleggen van zonnepanelen. Coöperaties die een aanvraag doen, kunnen door de subsidie de panelen een stuk goedkoper aanleggen, waardoor het voor burgers in de coöperatie aantrekkelijker wordt om het ook écht te doen.
En juist bij het geld aanvragen gaat het nu mis: de animo is vele malen hoger dan gedacht, en daardoor is de pot nu al leeg. Pech voor veel aanvragers, zij moeten het volgend jaar opnieuw proberen. Maar veel van die aanvragers zijn boos: zij vinden dat de overheid van tevoren veel te weinig geld heeft vrijgemaakt.
'Het kan niet zonder subsidie'
Een van die teleurgestelde aanvragers is Paul Stolte van Lochem Energie in de Achterhoek. Hoewel hij subsidie heeft weten te bemachtigen voor één project, liggen er nog vier op de plank.
"De deelnemers die hier aan meedoen zijn bevlogen mensen", zegt Stolte. "Die willen heel graag ook duurzame stroom, maar kunnen dat gewoon niet op hun eigen dak. Dan is dit de enige manier waarop je dat kunt realiseren."
Maar vier projecten gaan nu dus niet door. "De pot begint leeg te raken", zegt hij.
Dat de pot nu al leeg is, is juist een goed teken. Dat zegt Siward Zomer van Energie Samen, de landelijke koepel van energiecoöperaties, "We zijn van een vrijwilligersbeweging naar veel professioneler gegaan, ook dankzij de samenwerkingen die we hebben. De beeldvorming bij de overheid ligt altijd een paar jaar achter op wat we nu zijn."
Op is op?
Aanvankelijk zou er maar 37 miljoen euro in de pot worden gedaan. De Tweede Kamer wist daar uiteindelijk 92 miljoen van te maken. En ook die pot is dus inmiddels al leeg.
Er zijn in totaal 740 aanvragen gedaan. Daarvan zijn er 560 goedgekeurd (69 miljoen euro) en 119 (23 miljoen euro) zijn er nog in behandeling. Dat betekent dat veel coöperaties nu wachten tot volgend jaar met een aanvraag.
De regeling bevordert niet echt het enthousiasme.
Rein van Straten van Zonnecoöperatie West-Friesland noemt dat "een slechte zaak". "Veel vrijwilligers spannen zich hier in om die zaak voor elkaar te krijgen. En die regeling bevordert niet echt het enthousiasme om daar met voortvarendheid aan te gaan werken."
Floris Bruning van Buurtstroom Utrecht is het daar mee eens. "Die coöperaties zelf willen heel graag. Het is dan jammer dat er niet voldoende budget is. Coöperaties moeten dan telkens weer een aantal maanden wachten voordat ze verder kunnen met hun project."
Energietransitie
De overheid wil Nederland graag zo snel mogelijk verduurzamen en initiatieven van burgers zijn daarbij hard nodig. Maar terwijl het vaak moeilijk is mensen mee te laten werken, gaat het hier juist fout omdat mensen te gráág willen meewerken.
"Wat je hier ziet, zijn heel veel burgers die betrokken zijn bij de energietransitie", zegt Zomer van Energie Samen. "Dat is van onschatbare waarde."
De coöperaties hopen op een oplossing vanuit Den Haag. Tot die tijd zal een flink aantal projecten in de ijskast moeten.
