Miljarden aan subsidies voor duurzame energie ongebruikt: 'Neem meer risico'

• Rob Koster

  Economieverslaggever

De miljarden euro's energiesubsidie die ieder jaar beschikbaar zijn voor grote verduurzamingsprojecten blijven voor een flink deel liggen, blijkt uit onderzoek van adviesbureau CE Delft. Eind 2019 ging het om 3,2 miljard euro. Een deel van de subsidie vloeide de afgelopen jaren terug naar de schatkist.

De Nederlandse Vereniging van Duurzame Energiebedrijven (NVDE), die opdracht gaf voor het onderzoek, pleit ervoor om de reserves uit te geven aan warmteprojecten om de klimaatdoelen te halen. Het geld blijft liggen omdat de overheid conservatief begroot en de kosten vaak hoger inschat dan ze in werkelijkheid zijn. Door iets meer risico te nemen kunnen er meer projecten gefinancierd worden, aldus de NVDE.

Vanwege de urgentie van de klimaatproblematiek kan de overheid beter een eventuele tegenvaller bij dergelijke projecten uit de algemene middelen financieren dan dat er miljarden blijven liggen, redeneert de vereniging. Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde recentelijk een motie van de ChristenUnie met dezelfde strekking.

"We zien dat door klimaatverandering alle vormen van extreem weer steeds vaker voorkomen met overstromingen, hittegolven en bosbranden tot gevolg", zegt directeur Olof van der Gaag van de NVDE.

"Ondertussen voorspelt het Internationaal Energieagentschap (IEA) dat de wereldwijde CO2-uitstoot afstevent op recordhoogte en haalt Nederland zowel de CO2-reductiedoelen als het verplichte aandeel duurzame energie niet. Er moet dus een tandje bij om de klimaatdoelen van 2030 te halen."

4,7 miljard toegekend

Afgelopen maand kende de overheid voor dit jaar 4,7 miljard euro subsidie voor de stimulering van duurzame energie (SDE++) toe; er is 5 miljard euro beschikbaar. Ruim 2 miljard euro ging naar het Porthos-project in de Rotterdamse haven waarmee onder meer Shell en Esso CO2 van hun raffinaderijen willen afvangen en opslaan in lege gasvelden onder de Noordzee. Verder gaat het geld vooral naar grote projecten met zonnepanelen.

Het opzij zetten van die twee miljard is "onnodig", zegt kamerlid Pieter Grinwis van de ChrisenUnie. "Met de huidige CO2-prijs van meer dan 50 euro is daarvoor 'nog maar' 1 miljard subsidie nodig." Als de CO2-prijs in het Europese emissiehandelssysteem verder oploopt naar 80 euro, is de opslag van CO2 rendabel zonder subsidie.

Toch wordt het volledige bedrag van 2 miljard euro nu apart gehouden. "Als we nu alleen al die ene onnodig opzijgezette miljard zouden inzetten voor meer duurzame energie, wie weet, gaat Nederland zich de komende jaren voor de verandering wel een keertje aan zijn duurzame doelen houden", zegt Grinwis.