'Kwestie van tijd dat pro-Koerdische oppositiepartij verboden wordt'
In Turkije bereidt de pro-Koerdische oppositiepartij HDP zich voor op het ergste: een definitief verbod op de gehele partij. De Turkse staat daagde de oppositiepartij in maart voor de rechter. In de aanklacht staat dat de HDP een gevaar is voor de "eenheid van de natie" omdat het een politieke tak zou zijn van de PKK, de terreurgroep waar Turkije al decennia mee in oorlog is.
De partij is het oneens met de aanklacht en zegt dat Erdogan vooral wil afrekenen met de op één na grootste oppositiepartij in Turkije. De partij is van mening dat het geen kwestie is van 'of', maar van 'wanneer' de HDP noodgedwongen de deuren moet sluiten.
Correspondent Mitra Nazar bezocht een HDP-burgemeester die noodgedwongen moest aftreden. Volgens haar partijleden een voorbeeld van repressie door Erdogan, volgens tegenstanders niet meer dan logisch: "Vijf jaar geleden waren hun wapens nog op ons gericht."
De HDP, de Democratische Partij van de Volkeren, is een voornamelijk Koerdische partij die de afgelopen jaren is uitgegroeid tot een brede links-progressieve partij waar ook veel Turken en minderheidsgroepen op stemmen. Onder leiding van partijleider Selahattin Demirtas brak de HDP in 2015 landelijk door en werd de partij in één klap de derde partij in het land, met bijna zes miljoen stemmen.
Een jaar later werd Demirtas opgepakt, hij zit al ruim vier jaar in de gevangenis. De staat klaagde hem aan voor allerlei zaken: van het verspreiden van terroristische propaganda tot het beledigen van de president. Opgeteld kan hij 142 jaar gevangenisstraf krijgen. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde dat Demirtas onterecht vastzit.
Het is het lot van veel meer HDP-leden en politici. Volgens de partij zitten 16.000 van hun leden in de gevangenis. Ook zijn tientallen HDP-burgemeesters van hun post gehaald en vervangen door vertrouwelingen van president Erdogan, vooral in het Koerdische zuidoosten van Turkije.
In april reisde correspondent Mitra Nazar mee met Demirtas' vrouw Basak tijdens de tweewekelijkse reis naar haar man in de gevangenis:
In de ogen van de Turkse regering is de HDP niets minder dan een verlengstuk van de PKK, de terreurgroep die in het verleden talloze aanslagen pleegde en waar het Turkse leger een oorlog tegen voert in de bergen in Zuid-Turkije en Noord-Irak.
De HDP vond zijn oorsprong in het Koerdische zuidoosten, waar ook de PKK zijn wortels heeft. Beide streven naar meer autonomie en rechten voor Koerden in Turkije. Dat er historische raakvlakken zijn, wordt niet betwijfeld. De HDP zegt dat het als politieke partij op een vreedzame manier tot een oplossing wil komen voor de Koerdische kwestie, en dat het ze geweld afkeuren.
Nu de partij met sluiten bedreigd wordt, is het de vraag wat ze gaan doen. Een van de opties is een nieuwe partij oprichten. Maar om te voorkomen dat de partij onder een andere naam door kan gaan, eist de staat ook een algeheel verbod op politieke activiteiten voor zo'n 700 HDP-politici.
Hoogste rechter
Ondertussen is president Erdogan een nieuw charmeoffensief begonnen in de Koerdische regio, waar hij traditiegetrouw wordt gesteund door vooral conservatieve Koerden.
De hoogste rechter buigt zich nu over de zaak tegen de HDP. Het is onduidelijk wanneer het tot een uitspraak zal komen. Maar gezien het gebrek aan onafhankelijkheid in de rechtspraak is het aannemelijk dat het tot een verbod gaat komen, vermoedelijk nog voor de verkiezingen die gepland staan voor 2023.
