Nieuwe Hollandse Waterlinie verrassend opgenomen op Werelderfgoedlijst
De Nieuwe Hollandse Waterlinie wordt opgenomen op de Werelderfgoedlijst van de Unesco. Het eeuwenoude complex van verdedigingswerken is een uitbreiding van de Stelling van Amsterdam, die al sinds 1996 op de lijst staat.
Het besluit kwam enigszins onverwacht, omdat een adviesorgaan in juni nog had geadviseerd enkele aanpassingen te maken aan de nominatie. Op een congres in het Chinese Funzhou werd het originele plan echter wel goedgekeurd.
"Voor ons komt het ook als een verrassing", zegt woordvoerder Kirke Mulders van het team dat de aanvraag indiende. "We zaten toevallig met een kleine deel van ons team in overleg en één collega was zo voorbereid om een fles champagne mee te nemen. Die is net ontkurkt."
De Noord-Hollandse gedeputeerde Zita Pels reageerde in een videoverbinding met Funzhou verheugd op de beslissing. Ze noemde het vanwege klimaatverandering en de recente overstromingen in onze regio een toepasselijke toevoeging. "De Nederlanders hebben geleerd met het gevaar van water te leven en het zelfs in hun voordeel te gebruiken."
De Nieuwe Hollandse Waterlinie is een ingewikkeld stelsel van forten en sluizen, waarmee het omliggende landschap onder water kon worden gezet:
Met de Nieuwe Hollandse Waterlinie kon het westen van Nederland tegen binnenvallende vijanden worden beschermd door grote delen land onder water te zetten, inundaties. Daarvoor werd een complex van 96 forten (inclusief twee kastelen en zes vestingen), honderd militaire sluizen, dijken en kanalen en ruim duizend betonnen werken als kazematten aangelegd. Nog altijd loopt de linie als een groen lint van 220 kilometer door vier provincies, van Muiden tot de Biesbosch.
De stelling werd tussen 1815 en 1940 drie keer ingezet: bij de Frans-Duitse oorlog van 1870/1871 en tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog. In 1940 bleek dat de tactiek was verouderd: vliegtuigen konden immers moeiteloos de linie passeren.
Mulders zegt dat de nominatie kon worden verzilverd doordat er sinds het negatieve advies werd opgesteld al weer veel werk is verzet. "We hebben de aanvraag in 2019 ingediend en de afgelopen jaren niet stilgestaan. Ze waren zeer strikt, maar er is meer gedaan dan ze hadden aangegeven."
Ze onderstreept dat het werk nu nog niet voorbij is. "Er waren nog wat kleine voorwaarden, maar ook als daaraan is voldaan zullen we altijd bezig blijven met beschermen en uitdragen. We hebben nu verplichtingen."
Koloniën van Weldadigheid
Het is voor Nederland het eerste nieuwe stuk werelderfgoed sinds de Rotterdamse Van Nellefabriek in 2014 werd opgenomen. Andere Nederlandse vermeldingen zijn de grachtengordel van Amsterdam, de historische binnenstad van Curaçao en Schokland, dat in 1995 als eerste een vermelding kreeg.
Daarnaast maakt Nederland deze week nog twee keer kans op nieuwe vermeldingen: naar verwachting later vanmiddag wordt de aanvraag van de Koloniën van Weldadigheid besproken in Funzhou. Dat ambitieuze project uit 1818 om de armoede in Nederland te bestrijden kreeg twee jaar geleden nog huiswerk mee maar maakt inmiddels een grote kans om te worden opgenomen op de lijst.
Ook de voormalige grens van het Romeinse Rijk in ons land en Duitsland, de Limes, maakt kans om later deze week officieel tot Werelderfgoed te worden uitgeroepen.
De vermelding op de lijst is vooral een erezaak, het betekent niet dat er bijvoorbeeld meer geld wordt vrijgemaakt. Wel helpt de eretitel meestal om meer toeristen te trekken.
