Oranjemarsen in Noord-Ierland: volksfeest dat dit jaar extra spannend is
Vandaag bereiken de traditionele Oranjemarsen in Noord-Ierland een hoogtepunt. Grote groepen protestanten lopen mee in parades voor de zogeheten Orangemen's Day. Een kleurrijke mars met bolhoedjes, trommels en fluiten. Het oogt vrolijk, maar de vaandels en spandoeken staan bol van de controversiële symbolen en politieke leuzen.
De parades zijn onderdeel van de traditionele julivieringen in Noord-Ierland, waarmee pro-Britse unionisten herdenken dat de protestantse koning Willem III van Oranje in 1690 de katholieke koning Jacobus II versloeg. De vieringen zijn bedoeld om te laten zien dat het protestantisme nog steeds bestaat en worden beschouwd als een uiting van de protestantse cultuur en identiteit. Maar veel katholieken in Noord-Ierland ervaren het volksfeest als provocerend.
Gedurende het weekend zijn meer dan 200 vreugde- en protestvuren aangestoken. Op sommige plekken werden ook Ierse vlaggen verbrand.
Brexit-spanningen
Bijna elk jaar leiden de parades tot spanningen tussen protestantse unionisten, die willen dat Noord-Ierland bij het Verenigd Koninkrijk blijft, en katholieke republikeinen, die voorstander zijn van een verenigd Ierland.
Dit jaar speelt op de achtergrond nog veel meer. Er bestaat een groeiende frustratie over het Brexit-protocol. De Noord-Ierse protestanten voelen zich bedrogen door de Britse premier Johnson, die beloofde dat er geen douanegrens in de Ierse Zee zou komen.
Maar die kwam er toch. In de praktijk zorgt de handelsovereenkomst van Brexit ervoor dat Noord-Ierland steeds meer van het Verenigd Koninkrijk wordt afgesneden. En dat is een kwestie die de protestantse identiteit in het hart raakt.
Politieke instabiliteit
De frustratie over Brexit richt zich niet alleen op de Britse regering in Londen, maar ook op de grootste unionistische politieke partij, de DUP, die de Noord-Ierse regering leidt. Deze protestantse partij wordt verweten dat ze de handelsbarrières tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië niet heeft weten te voorkomen. Er heerst het gevoel dat Noord-Ierland is 'opgeofferd', zodat politici een Brexit-deal met de EU konden doorvoeren.
De afkalvende steun voor de DUP zorgt voor nieuwe politieke instabiliteit in Noord-Ierland. Zo zijn in de afgelopen maanden al twee partijleiders van de partij afgetreden.
Onrust
Het gebrek aan vertrouwen in de politiek leiders en het gevoel 'verraden' te zijn, brengen de oude rivaliteit tussen protestanten en katholieken weer naar boven. In april ontstonden er rellen, waarbij stenen en molotovcocktails heen en weer vlogen over de zogenoemde 'vredesmuur' in Belfast. Meer dan vijftig agenten raakten daarbij gewond.
De onrust op straat deed velen denken aan de zogeheten Troubles, de burgeroorlog die Noord-Ierland vorige eeuw decennialang in zijn greep hield en aan duizenden mensen het leven heeft gekost.
Uitstel
In de afgelopen maanden protesteerden de Noord-Ieren regelmatig tegen het Brexit-protocol en de handelsgrens in de Ierse Zee. Ondertussen worden de Britten en de EU het niet eens over de vraag hoe dat protocol, en de daarmee samenhangende douaneheffingen, nu precies moeten worden uitgevoerd. Steeds opnieuw wordt de invoering van het protocol uitgesteld, waardoor de Noord-Ieren in het ongewisse blijven en de spanningen aanhouden.
