Palestijnse president Abbas onder druk door wekenlange protesten
Tot drie keer toe werd ze bij demonstraties aangevallen door de Palestijnse veiligheidsdiensten, zegt de 32-jarige journalist Shatha Hammad. "De eerste keer pakten ze mijn telefoon af en gooiden ze die kapot. De tweede keer werden we met stenen bekogeld door agenten in burger."
De derde keer was het gevaarlijkst: een traangasgranaat ontplofte vlak bij haar gezicht, en ze moest gehecht worden. "Gelukkig was het net iets onder mijn oog", zegt Hammad. "Het had nog slechter kunnen aflopen."
Het is een voorbeeld van hoe de Palestijnse Autoriteit (PA) van president Mahmoud Abbas reageert op de protesten die al ruim twee weken aanhouden. Betogers werden gearresteerd en mishandeld, net als advocaten en journalisten.
De aanleiding voor de demonstraties is de dood van Nizar Banat, een Palestijnse activist die bekend stond om zijn kritiek op de corruptie binnen de PA. Hij kwam om het leven toen leden van de Palestijnse veiligheidsdiensten hem thuis aanhielden.
Journalist Hammad toont de schade die ze overhield aan de granaat:
- Eigen foto
- Eigen foto
"Midden in de nacht kwamen 27 agenten door het raam naar binnen", zegt zijn weduwe Jihan Banat. "Ze spoten pepperspray in zijn mond en gezicht. Daarna sloegen ze met metalen stokken op zijn hoofd, benen en borst. En ze hadden niet eens een arrestatiebevel."
De Palestijnse regering condoleerde de familie van Banat en liet een onderzoek instellen naar de dood van de activist. Maar zijn weduwe gelooft niet dat de schuldigen gepakt zullen worden: "Uiteindelijk zijn de autoriteiten er zelf verantwoordelijk voor."
Na de dood van Banat gingen duizenden Palestijnen de straat op. Het was voor velen de druppel die de emmer deed overlopen, zegt de bekende Palestijnse opiniepeiler Khalil Shikaki: "Al voor de dood van Banat was de populariteit van president Abbas lager dan ooit. Nu zijn de woede en de frustratie waarschijnlijk nog groter."
De ontevredenheid komt met name door het afblazen van de verkiezingen, die dit jaar voor het eerst in 15 jaar zouden plaatsvinden. Ook zijn veel Palestijnen teleurgesteld in de afzijdige houding van Abbas tijdens het conflict tussen Israël en Hamas eerder dit jaar. Daarbij vielen aan Palestijnse kant ruim 250 doden.
"Veel Palestijnen geloven niet meer dat Abbas opkomt voor hun rechten en voor de stad Jeruzalem", zegt de opiniepeiler. "Hij werkt volgens velen veel te nauw samen met Israël, wat er ook gebeurt, zelfs als Israël de Gazastrook bombardeert."
Sinds de laatste escalatie met Israël won Hamas sterk aan populariteit, ten koste van president Abbas. Hamas, dat door de Europese Unie en de Verenigde Staten wordt als terreurorganisatie, heeft de leiding over de Gazastrook.
De 85-jarige Abbas staat aan het hoofd van de Palestijnse Autoriteit (PA), die in de jaren negentig werd opgericht als onderdeel van het vredesproces met Israël. Velen hoopten dat het een eerste stap zou zijn op weg naar een Palestijnse staat en een vredesdeal.
Maar zover kwam het nooit en het vredesproces liep vast. Toch heeft de PA nog steeds een vorm van zelfbestuur over delen van de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever.
Het is nog geen Syrië onder president Assad, maar we bewegen wel steeds meer in die richting
Intussen wordt het bestuur van Abbas steeds repressiever. "Schendingen van mensenrechten vinden al langer plaats, maar wat we nu zien is een verdere escalatie", zegt jurist Cathrine Abuamsha van mensenrechtenorganisatie Al-Haq. "De PA slaat de roep van burgers om rechten en verantwoording hardhandig neer."
"Het regime is een one-man-show geworden", zegt ook opiniepeiler Shikaki. "Abbas regeert bij decreet en hoeft aan niemand verantwoording af te leggen. Het is nog geen Syrië onder president Assad, maar we bewegen wel steeds meer in die richting. Dat is zeer deprimerend."
Het is de vraag waar de protesten toe zullen leiden. "In het verleden hebben we gezien dat de stemming van de bevolking ook weer kan omslaan", zegt Shikaki. "Maar nu is de populariteit van Abbas wel heel diep gezonken."
Volgens mensenrechtenorganisatie Al-Haq ligt er een rol voor Europese landen, die de Palestijnse gebieden financieel steunen. "De EU en andere landen moeten de PA onder druk zetten", zegt Cathrine Abuamsha. "Hoe kun je dit nu toestaan als financiële donor of partner?"
Journalist Shatha Hammad blijft intussen verslag uitbrengen. "Ook al maak ik me wel zorgen om mijn veiligheid. Vroeger waren we al bang voor het Israëlische leger, nu ook voor onze eigen veiligheidsdiensten. Het is ingewikkeld, maar dat is een extra reden om ons werk te doen. We hebben geen keuze."
