'Een moedig man is neergeschoten', zo verliep avond van aanslag op De Vries

Misdaadjournalist Peter R. de Vries is dinsdagavond midden in Amsterdam in zijn hoofd geschoten. Volgens omstanders klinken er in totaal vijf schoten. De vermoedelijke schutter is opgepakt. Dit gebeurde er gisteravond.

Rond half acht loopt Peter R. de Vries door de Lange Leidsedwarsstraat in Amsterdam. Hij is net klaar met de uitzending van RTL Boulevard, waar hij te gast was. In beige pak, kijkend op zijn telefoon, wandelt hij alleen richting zijn auto.

Die staat in de parkeergarage in de buurt van de studio. Buurtbewoners zien hem na de uitzending vaak in zijn eentje door de Lange Leidsedwarsstraat lopen. "Hij loopt daar altijd rond half acht. Als je hem zoekt of moet hebben, dan is hij niet heel moeilijk te vinden."

Het Openbaar Ministerie wil niet zeggen of Peter R. de Vries werd beveiligd. Collega's en ook advocaten vertellen dat hij zelf geen beveiliging wilde, ondanks eerdere bedreigingen. Een eigen keuze omdat hij niet beperkt wilde worden in zijn vrijheid. Of er helemaal geen enkele maatregelen waren genomen, is niet duidelijk.

Voor De Vries de parkeergarage bereikt, wordt er van dichtbij op hem geschoten. Vijf keer in totaal. In ieder geval één kogel raakt hem, in zijn hoofd. Het is op dat moment druk op straat. De schutter vlucht weg en omstanders snellen de De Vries te hulp.

Een buurtbewoner zegt tegen Het Parool dat ze naar buiten ging en de misdaadjournalist zag liggen met een bebloed gezicht. Ze hield zijn hand vast en kon niet met hem praten, maar hij leefde nog wel. De politie en ambulance zijn snel ter plaatse. De straat wordt afgezet, en De Vries wordt overgebracht naar het ziekenhuis.

Rond 19.40 uur wordt via Burgernet een signalement van de vermoedelijke schutter verspreid. Het zou gaan om een lichtgetinte man, met een klein, tenger postuur. Hij droeg een donkergroene jas met camouflagevlekken en een zwarte pet.

Het nieuws van de aanslag wordt breed opgepikt. Op sociale media en in WhatsAppgroepen gaan al snel heftige beelden rond. Een woordvoerder van de politie roept in een live-uitzending van de NOS op om beelden niet online te plaatsen. "Deel beelden met ons, niet op sociale media."

In Amsterdam is er veel politie op de been. Straten worden afgezet. Het Amsterdam UMC wordt beveiligd door zwaarbewapende agenten. Of De Vries daar echt verblijft is niet bevestigd.

Er wordt geschokt gereageerd. Vanuit de journalistiek, door advocaten en politici. "Dit is onvoorstelbaar, en verschrikkelijk nieuws", zegt demissionair minister van Financiën Wopke Hoekstra tijdens een debat in de Kamer. Ondertussen snellen minister van Justitie Ferd Grapperhaus en premier Mark Rutte zich naar de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Ze laten zich informeren over de schietpartij, en daarbij horende dreiging.

Auto klemgereden

Rond 23.15 uur begint er een persconferentie van burgemeester Femke Halsema en Frank Paauw, korpschef van de politie Amsterdam.

Dan wordt duidelijk dat een vluchtauto op de A4 ter hoogte van Leidschendam is klemgereden. Deze kwam in beeld door getuigenissen van omstanders. Twee verdachten zijn aangehouden, van wie een de mogelijke schutter is. Een derde verdachte is aangehouden in Amsterdam-Oost. Het is onduidelijk of deze persoon betrokken is bij de aanslag, maar hij voldoet aan het signalement.

Achtergronden van de verdachten, als woonplaats en leeftijd, maakt de politie niet bekend. Of het wapen waar De Vries mee is beschoten is aangetroffen wordt ook niet gezegd.

Uit welke hoek de aanslag komt is onduidelijk. De Vries is als journalist en adviseur bij veel rechtszaken betrokken. Veel mensen wijzen in de richting van het Marengo-proces, waarin hij een belangrijke rol speelt - hij was de laatste tijd betrokken als adviseur van de kroongetuige in het proces.

De eerdere advocaat van die kroongetuige, Derk Wiersum, werd in 2019 in de buurt van zijn huis vermoord. De broer van de kroongetuige is eveneens om het leven gebracht. Of er een link is met dit proces, en de groep rond Ridouan Taghi, valt nu niet te zeggen. Zowel de politie als het Openbaar Ministerie maakt hier niets over bekend.

"Er is een groot rechercheteam aan de slag waarbij we alles op alles zullen zetten om deze laffe daad op te lossen", zegt politiechef Paauw in de persconferentie. Het Openbaar Ministerie stelt een Team Grootschalige Opsporing in; dat is de hoogste gradatie in het opsporingsonderzoek.

Vecht voor zijn leven

Centraal in het onderzoek staan camerabeelden, want er hangen veel camera's in de omgeving. Of het schietincident zelf is vastgelegd, is onduidelijk.

Volgens Halsema is er "een brute, laffe misdaad gepleegd". Over de situatie van De Vries zegt ze: "op dit moment weten we alleen dat hij zwaargewond is, en vecht voor zijn leven". Even later reageren ook Rutte en Grapperhaus bij de NCTV. "Dit is een aanslag op de vrije journalistiek", zegt de premier. "Er is een buitengewoon journalist neergeschoten, een moedig en kritisch man", zegt Grapperhaus.

Vanochtend openen alle kranten met de aanslag. De Vries wordt geroemd. 'Schok na aanslag', schrijft De Telegraaf. NRC schrijft over de verbijstering na het neerschieten van De Vries. In de Volkskrant schrijft columnist Bert Wagendorp over De Vries; hij noemt hem een lefgozer met lef, en niet vrijblijvend, maar met inzet van zijn hele hebben en houden.

Hoe het met De Vries gaat is 's ochtends onduidelijk. Sinds de woorden van Halsema, 'hij vecht voor zijn leven', zijn er geen gezondheidsupdates gegeven.